SGK Genelgesi 2023/21

T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

Sayı : E-83604451-207.02-75671902

Konu: 138 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 4 üncü Maddesi Kapsamında Sigorta Primi Teşviki

Tarih: 21.06.2023

GENELGE

2023/21

1 . Genel Açıklamalar

Bilindiği gibi, 28.02.2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun‘un 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, kapsama giren işyerlerinde çalışan sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısına karşılık gelen kısmın Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanacağına yönelik hüküm yer almaktadır. Söz konusu desteğe ilişkin usul ve esaslar ise 2008/85, 2009/21, 2009/139 ve 2015/12 nolu Genelgelerde açıklanmıştır.

Yine, 31.03.2023 tarihli ve 32419 sayılı Resmi Gazete’de 138 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirlerin Alınması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayımlanmıştır.

Bahse konu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 08.02.2023 tarihli ve 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla ilan edilen olağanüstü hal kapsamında sosyal hizmetler alanına, özel öğretim kurumlarına, araştırma, geliştirme ve tasarım faaliyetleri ile teknoloji geliştirme bölgelerine ve KOSGEB destek alacaklarına ilişkin bazı tedbirler alınmıştır.

Bu kapsamda, 138 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirlerin Alınması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4 üncü maddesi 06.02.2023 tarihinden geçerli olmak üzere 31.03.2023 tarihinde yürürlüğe girmiş olup anılan maddenin ikinci fıkrasının uygulamasına ilişkin usul ve esaslar aşağıda açıklanmıştır.

2 . Destek Süresi ve Kapsama Giren İşyerleri

138 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde 4 üncü maddenin 06.02.2023 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdiği düzenlenmiş olsa da 6785 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı‘nda olağanüstü hal başlangıç tarihinin 08.02.2023 olması sebebiyle, 138 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirlerin Alınması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sigorta prim desteğinden Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde faaliyet gösteren 5746 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen işletmeler olağanüstü hal süresince 08.02.2023 ila 08.05.2023 (bu tarih dahil) tarihleri arasında 5746 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan sigorta primi desteğinden işveren hissesinin tamamı kadar yararlanabilecektir.

3 .Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin Kuruma Verilmesi

Bilindiği gibi, 5746 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinde yer alan sigorta prim desteğinden yararlanılabilmesi için kapsama giren sigortalıların kapsama giren çalışmaları dolayısıyla 05746/15746 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmiş olması gerekmektedir.

138 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirlerin Alınması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sigorta prim desteğinden yararlanılabilmesi için kapsama giren sigortalıların kapsama giren çalışmaları dolayısıyla 25746/35746 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmiş olması gerekmektedir.

Buna göre, 2023/Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarında 25746 kanun numarası seçilmek suretiyle yasal süresi içinde verilen aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile hem beş puanlık indirimden hem de 138 sayılı Kararname gereğince 5746 sayılı Kanun’da yer alan sigorta primi desteğinden yararlanılacaktır.

4734 sayılı Kanun‘un 3 üncü maddesi kapsamında alım ve yapım işlerinde çalıştırılan ve destek kapsamına giren sigortalılardan dolayı 2023/Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarında 35746 kanun numarası seçilmek suretiyle yasal süresi içinde verilen aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile beş puanlık indirim uygulanmaksızın sadece 138 sayılı Kararname gereğince 5746 sayılı Kanun’da yer alan sigorta primi desteğinden yararlanılacaktır.

Ancak, destek süresi 08.02.2023 ila 08.05.2023 tarihlerini kapsadığından 2023/Şubat ayına ilişkin düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin sigortalıların 01.02.2023 ila 07.02.2023 tarihlerindeki kapsama giren çalışmaları dolayısıyla 05746/15746 kanun türü seçmek suretiyle, 08.02.2023 tarihi ve sonrasındaki kapsama giren çalışmalarının ise 25746/35746 kanun türü seçmek suretiyle yasal süresi içinde verilmesi gerekmektedir.

Yine, 2023/Mayıs ayına ilişkin verilecek aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin sigortalıların 01.05.2023 ila 08.05.2023 tarihlerindeki kapsama giren çalışmaları dolayısıyla 25746/35746 kanun türü seçmek suretiyle, 09.05.2023 tarihi ve sonrasındaki kapsama giren çalışmalarının ise 05746/15746 kanun türü seçmek suretiyle yasal süresi içinde verilmesi gerekmektedir.

Örnek 1: Gaziantep ilinde faaliyet gösteren (A) Tasarım Merkezinde 15 tasarım personelinin çalıştığı ve bu sigortalıların 2023/Şubat ayının tamamında çalıştığı varsayıldığında; bu sigortalıların 2023/Şubat ayında 7 günlük 05746 kanun numarası, 23 günlük 25746 kanun numarası seçilmek suretiyle muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile bildirilmesi gerekmektedir.

Örnek 2: Diyarbakır ilinde faaliyet gösteren (B) Ar- Ge Merkezinde 40 Ar-Ge personelinin çalıştığı ve bu sigortalıların 2023/Mayıs ayının tamamında çalıştığı varsayıldığında; bu sigortalıların 2023/Mayıs ayında 8 günlük 25746 kanun numarası, 22 günlük 05746 kanun numarası seçilmek suretiyle muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile bildirilmesi gerekmektedir.

Örnek 3: Malatya ilinde faaliyet gösteren (C) Ar-Ge Merkezinde 45 Ar-Ge personelinin çalıştığı, bu Ar-Ge personelinden sigortalı (S)’nin 03.02.2023 tarihinde destek kapsamında çalışmaya başladığı, aynı sigortalının 24.02.2023 tarihinde işten ayrıldığı varsayıldığında, destek süresinin 08.02.2023 tarihinde başlaması nedeniyle sigortalı (S)’nin 2023 Şubat ayında 5 günlük 05746 kanun numarası, 17 günlük 25746 kanun numarası seçilmek suretiyle muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile bildirilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, ayın 15 ‘i ile müteakip ayın 14’ü arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar yönünden ise 2023/Ocak, Şubat, Mart ve Nisan dönemlerinde 138 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirlerin Alınması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sigorta prim desteğinden yararlanılacaktır.

Bu durumda, destek süresi 08.02.2023 ila 08.05.2023 tarihlerini kapsadığından 2023/Ocak dönemi için en fazla 7 gün (08.02.2023-14.2.2023) üzerinden, 2023/Nisan dönemi için ise en fazla 24 gün (15.04.2023-08.05.2023) üzerinden 25746/35746 kanun türü seçilmek suretiyle aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, Kurum Yönetim Kurulumuzun 24.05.2023 tarihli ve 2023/75 sayılı kararı ile Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 06.02.2023 tarihinde meydana gelen deprem felaketi nedeniyle 06.02.2023 ila 26.06.2023 tarihleri arasında verilmesi gereken muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin/aylık prim ve hizmet belgelerinin 15.08.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) verilmesi halinde ve muhteviyatı prim borçları ile 06.02.2023 tarihi öncesi yasal ödeme süresi geçmiş borçların 31.08.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) ödenmesi kaydıyla bu illerde faaliyet gösteren işyerlerinin teşviklerden yararlandırılmasına karar verilmiştir.

Bu bağlamda, 138 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirlerin Alınması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4 üncü maddesinde yer alan prim desteğine ilişkin uygulama 06.02.2023 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdiğinden, bahse konu illerde bu destekten yararlanmak için kapsama giren sigortalılardan dolayı 2023/Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarına ilişkin olarak 25746/35746 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinin /muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin 15.08.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) verilmesi ya da bu aylara ilişkin olarak kanun numarası seçilmeksizin ya da diğer kanun numaraları seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin 15.08.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) 25746/35746 kanun numarası ile değiştirilmesi mümkündür.

4. Sigorta Primi Desteğinin Hesaplanması

Bilindiği üzere, 5510 sayılı Kanun‘un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi gereğince 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da yer alan sigorta primi desteğinden yararlanmakta olan işverenler, 01.03.2011 tarihinden itibaren, öncelikle kapsama giren sigortalıların prime esas kazanç üst sınırına kadar olan kazançlarından dolayı beş puanlık prim indiriminden yararlanmakta, ardından 5746 sayılı Kanun’da yer alan teşvikten yararlanmaktadırlar.

Buna göre, 5746 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrası kapsamındaki sigortalıların kapsama giren çalışmaları dolayısıyla 138 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirlerin Alınması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sigorta primi desteğinden, öncelikle 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan prime esas kazanç üst sınıra kadar olan kazançlar üzerinden hesaplanacak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primlerinde beş puanlık sigorta primi işveren hissesi indirim tutarı ile prime esas kazanç üst sınıra kadar olan kazançlar üzerinden kalan işveren hissesine karşılık gelen sigorta primi tutarının toplamı kadar yararlanılacaktır.

Örnek 4: Gaziantep ilinde faaliyet gösteren (B) Tasarım Merkezinde 15 tasarım personelinin çalıştığı ve bu sigortalılar için 2023/Mart ayında destek kapsamında 300.000,00 prime esas kazanç bildirildiği ve bu sigortalıların 2023/Mart ayının tamamında çalıştığı ve 25746 kanun numarası seçilmek suretiyle muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile bildirildiği varsayıldığında;

Bahse konu sigortalılar için;

300.000,00 * 5/100 = 15.000,00 TL beş puanlık indirim Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacaktır.

300.000,00 * 15,5 /100 = 46.500,00 TL 5746 sayılı Kanun kapsamındaki destek Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacaktır.

Dolayısıyla, işveren tarafından ödenmesi gereken sigorta primi ve işsizlik sigortası primi;

300.000,00 * 37,5 / 100 = 112.500,00 TL,

112.500,00 – (15.000,00 + 46.500,00) = 51.000,00 TL olacaktır.

Örnek 5: Adana ilinde faaliyet gösteren (C) Ar- Ge Merkezinde 30 Ar-Ge personelinin çalıştığı, 4734 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesi kapsamında alınan ihale konusu işte çalıştırılan bu sigortalılar için 2023/Nisan ayında destek kapsamında 600.000,00 TL prime esas kazanç bildirildiği ve bu sigortalıların 2023/Nisan ayının tamamında çalıştığı ve 35746 kanun numarası seçilmek suretiyle muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile bildirildiği varsayıldığında;

Bahse konu sigortalılar için;

600.000,00 * 20,5/100 = 123.000,00 TL 5746 sayılı Kanun kapsamındaki destek Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacaktır.

Dolayısıyla, işveren tarafından ödenmesi gereken sigorta primi ve işsizlik sigortası primi;

600.000,00 * 37,5 / 100 = 225.000,00 TL,

225.000,00 – 123.000,00 =102.000,00 TL olacaktır.

5. Destekten Yararlanmak Amacıyla Yapılacak Başvuru İşlemleri

Bilindiği üzere, 5746 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan sigorta primi desteğinden yararlanmakta olan veya yararlanacak olan işyerlerinin söz konusu destekten yararlanabilmelerini teminen Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce/Sosyal Güvenlik Merkezince Kurumumuz sistemlerinde “İşveren İntra/Teşvikler ve Tanımlar/Kanun No ve Belge Türü Tanımlama” menüsünde yer alan “5746 Sayılı Ar-Ge Kanun Bilgileri-05746” veya “5746 Sayılı Kanuna Tabi Olup 5 Puanlık Prim İndirimine Tabi Olmayan İşyeri Bilgileri-15746” alanından tanımlama yapılmaktadır.

Bu bağlamda, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde geçerli olmak üzere;

– 5746 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinde yer alan sigorta primi desteğinden yararlanılabilmesi için “5746 Sayılı Ar-Ge Kanun Bilgileri-05746” tanımı olan işyerlerinin 25746;

– 4734 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesi kapsamında alım ve yapım işlerinde çalıştırılan ve destek kapsamına giren sigortalılardan dolayı 5746 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinde yer alan sigorta primi desteğinden yararlanılabilmesi için “5746 Sayılı Kanuna Tabi Olup 5 Puanlık Prim İndirimine Tabi Olmayan İşyeri Bilgileri-15746” tanımı olan işyerlerinin 35746;

kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verebilmelerine yönelik Kurumumuz sisteminde “Kanun No ve Belge Türü Tanımlama” alanında entegrasyon sağlanmıştır.

Dolayısıyla, 138 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirlerin Alınması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sigorta primi desteğinden yararlanılabilmesi için Kurumumuz sisteminde hali hazırda 05746/15746 kanun tanımı bulunan işyerlerince Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkezine herhangi bir belge ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır.

Bununla birlikte, 5746 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan sigorta primi desteğinden yararlanılması yönünde daha önce 05746/15746 kanun tanımlaması bulunmayan ancak 138 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirlerin Alınması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan destekten yararlanacak işyerlerinin 25746/35746 kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi düzenleyebilmeleri için Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce/Sosyal Güvenlik Merkezince “İşveren İntra/Teşvikler ve Tanımlar/Kanun No ve Belge Türü Tanımlama” menüsünde yer alan “5746 Sayılı Ar-Ge Kanun Bilgileri-05746” veya “5746 Sayılı Kanuna Tabi Olup 5 Puanlık Prim İndirimine Tabi Olmayan İşyeri Bilgileri-15746” alanından tanımlama yapılması gerekmektedir.

6. Diğer Hususlar

Bu Genelgede yer almayan hususlar hakkında 2008/85, 2009/21, 2009/139 ve 2015/12 nolu Genelgeler esas alınarak işlem yapılacaktır.

7. Yürürlük

Bu Genelge hükümleri 06.02.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihi itibarıyla yürürlüğe girer.

Bilgilerini ve gereğini rica ederim.

Kürşad ARAT

Kurum Başkan V.

2023 Yevmiye Defteri Kapanış Tasdikleri

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 64’üncü maddesinde her tacirin ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorunda oldukları belirtilmiştir.

Mükelleflerin fiziki ortamda kullanacakları defterlerinin Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre açılış ve sadece Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre de kapanış tasdiklerini yaptırmaları gerekmektedir. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmamaktadır.

Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile diğer defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılmaktadır. Anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin kuruluşunda, ticari defterlerin açılış onayları şirket merkezinin bulunduğu ticaret sicili müdürlüğü tarafından yapılır.

Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılmak zorundadır.

Türk Ticaret Kanunu düzenlemelerine göre 2022 yılında fiziki ortamda tutulan yevmiye defterinin 30 Haziran 2023 Resmi Tatil gününe denk geldiği için 3 Temmuz 2023 Pazartesi gününe kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce “Görülmüştür” ibaresi yazılarak mühür ve imza ile onaylanması gerekmektedir.

Diğer taraftan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğin 15’inci maddesine göre Vergi Usul Kanununun 13 üncü ve 15 inci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tarafından mücbir sebep halinin ilan edildiği yerlerde, defterlerin kapanış onayları, mücbir sebebin sona erdiği tarihi takip eden ikinci ayın sonuna kadar yapılabilir.

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 22’nci maddesine göre ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması gerekmektedir.

Türk Ticaret Kanunu’nun 562/1-c bendine göre; 64 üncü maddenin üçüncü fıkrası uyarınca gerekli onayları yaptırmayanların 2023 yılı için 31.097 TL idari para cezasıyla cezalandırılması gerekmektedir.

Vergi Usul Kanunu’nda ticari defterlerin kapanış tasdiklerinin yaptırılması gerektiğine ilişkin bir düzenleme bulunmadığından, kapanış tasdiki yaptırılmamasının Vergi Usul Kanunu açısından bir yaptırımı bulunmamaktadır.

Kaynak: TÜRMOB

1 Temmuz 2023 Tarihi İtibariyle e-Faturaya Geçmek Zorunda Olan Mükellef Grupları

22 Ocak 2022 tarihli ve 31727 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 535 sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Tebliği  ile 509 sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Tebliği’nde bazı değişiklikler yapılmıştı.

Tebliğ değişikliği ile e-Fatura, e-Arşiv Fatura ve e-İrsaliye uygulamasına zorunlu olarak dahil olması gereken mükellef gruplarının kapsamı genişletilmiş ve e-Döviz Alım/Satım Belgesi ile e-Gider Pusulası uygulamalarına ilişkin düzenlemelerde bulunulmuştu.

Tebliğ ile yapılan düzenleme kapsamında 2022 yılında 3 milyon TL ve üzeri brüt satış hasılatı/cirosu olan tüm mükelleflerin sektör ayrımı olmaksızın 1 Temmuz 2023 tarihine kadar e-faturaya veya e-arşiv faturaya 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren e-defter uygulamasına geçmeleri gerekmektedir.

e-Fatura uygulaması, belirlenen standartlara uygun olarak mesajların, taraflar arasında güvenli bir şekilde aktarılmasına olanak sunan, faturanın elektronik ortamda oluşturulması, iletilmesi, elektronik ortamda muhafazası, ibrazı ve raporlamasını kapsayan uygulamadır. e-Arşiv Fatura uygulaması ise faturanın elektronik ortamda oluşturulması, muhafazası, ibrazı ve raporlamasını kapsayan uygulamadır. E-arşiv fatura, e fatura sistemine kayıtlı olmayan kişi ve kuruluşlarca düzenlenmektedir. E-fatura uygulaması ilk olarak 2012 yılındaki yapılan düzenleme ile 2014 yılında 25 milyon TL ve üzeri yıllık cirosu olan mükellefler için başlamış daha sonra bu tutar kademeli olarak azaltılarak 535 sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği 2021 yılında 4 milyon TL’ye, 2022 yılı sonu itibariyle de 3 milyon TL’ye indirilmiştir. Bazı mükellef grupları için bu tutar daha düşük olarak belirlenmiştir. Buna göre aşağıdaki mükelleflerin 1 Temmuz 2023 tarihi itibariyle e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamalarına geçmeleri gerekmektedir.

1. Brüt satış hasılatı 2022 hesap dönemleri için 3 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.

2. Gerek kendi siteleri gerekse de internet satış platformları üzerinden veya her türlü elektronik ortamda mal veya hizmet satışı gerçekleştiren mükelleflerden 2022 hesap dönemi için 500 Bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) olanlar.

3. Gayrimenkul ve/veya motorlu taşıt, inşa, imal, alım, satım veya kiralama işlemlerini yapanlar ile bu işlemlere aracılık faaliyetinde bulunan mükelleflerden 2022 hesap dönem için 500 Bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) olanlar.

535 sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Belediyelerden yatırım ve/veya işletme belgesi almak suretiyle konaklama hizmeti veren otel işletmelerinden 25/01/2022 tarihi itibarıyla faaliyette bulunanlar 1 Temmuz 2022 tarihine, daha sonra faaliyete başlayanların ise faaliyete başladıkları ayı izleyen dördüncü ayın başına kadar başvurularını ve fiili geçiş hazırlıklarını tamamlayarak geçmeleri gerekmektedir.

Diğer taraftan 1 Mart 2022 tarihinden itibaren vergi mükellefi olmayan nihai tüketicilere yapılan satışlarda vergiler dahil toplam tutarının 5 Bin TL’yi, vergi mükelleflerine düzenlenenler açısından ise VUK’a göre fatura düzenleme zorunluluğuna ilişkin tutar olan KDV dahil 2023 yılı için 4.400 TL’yi aşması halinde, faturaların kağıt fatura yerine, Gelir İdaresi Başkanlığının e-Belge Portalı üzerinden veya Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi sistemleri ile entegrasyonu sağlayabilmiş olan özel entegratör kuruluşların bilgi sistemleri aracılığıyla elektronik ortamda e-Arşiv Fatura olarak düzenleme zorunluluğu bulunmaktadır.

Vergi mükellefi olmayan nihai tüketici mahiyetindeki müşteriler tarafından T.C. Kimlik Numarası bilgilerinin paylaşılmak istenmediği hallerde, e-Arşiv Faturalarında alıcı hesap numarası alanına “11111111111” girilebilmektedir.

Vergi Usul Kanunu’na göre faturanın mal tesliminin ya da hizmetin yapıldığı tarihten itibaren en fazla yedi gün içinde düzenlenmesi gerekmektedir. Bu süreden 7 günlük süreden sonra düzenlenen faturalar, hiç düzenlenmemiş sayılmaktadır.

e-Arşiv Faturanın düzenlenmemesi, gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, elektronik belge olarak düzenlenmesi gereken e-Arşiv Faturanın (zorunlu haller hariç) kağıt olarak düzenlenmesi ve hiç düzenlenmemiş sayılması halinde her bir belge için 2.200 TL’den az olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. Bir takvim yılı içinde her bir belge türüne ilişkin olarak kesilecek toplam ceza 1.100.000 TL’dir.

Kaynak: TÜRMOB