Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği (Seri No: 40)

18 Ocak 2022 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 31723

Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı)’ndan:

MADDE 1 – 26/4/2014 tarihli ve 28983 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin (II/B-7.) bölümünün birinci paragrafında yer alan “bakım-onarım ve modernizasyonuna ilişkin olarak yapılan teslim ve hizmetler” ibaresinden sonra gelmek üzere “, Milli Savunma Bakanlığı veya Savunma Sanayii Başkanlığınca yürütülen savunma sanayii projelerine ilişkin olarak bu kurumlara ilgili projeler kapsamında yapılan teslim ve hizmetler” ibaresi ile (II/B-7.1.) bölümünün sonuna aşağıdaki paragraf eklenmiş; (II/B-7.) ile (II/B-7.1.) bölümlerindeki “Müsteşarlığı” ibareleri “Başkanlığı” şeklinde değiştirilmiştir.

“Öte yandan, Milli Savunma Bakanlığı veya Savunma Sanayii Başkanlığınca yürütülen savunma sanayii projelerine ilişkin olarak bu kurumlara ilgili projeler kapsamında yapılan teslim ve hizmetler ile bu projeler kapsamındaki teslim ve hizmetleri gerçekleştirenlere yapılacak olan, miktarı ve nitelikleri bu kurumlarca onaylanan teslim ve hizmetler 25/12/2021 tarihinden itibaren KDV’den istisna edilmiştir. Bu kapsamdaki istisna uygulaması Tebliğin (II/B-7.2.), istisnaya ilişkin bildirim zorunluluğu Tebliğin (II/B-7.3.), istisna işlemin beyanı Tebliğin (II/B-7.4.), bu kapsamdaki işlemlere ilişkin iade uygulaması Tebliğin (II/B-7.5.) ve sorumluluk uygulaması ise Tebliğin (II/B-7.6.) bölümlerinde yer alan açıklamalar çerçevesinde yürütülür. Milli Savunma Bakanlığı veya Savunma Sanayii Başkanlığınca yürütülen ve istisna hükmünün yürürlüğe girdiği 25/12/2021 tarihinden önce başlayan ve devam etmekte olan savunma sanayii projelerine ilişkin, 25/12/2021 tarihinden sonra yapılan teslim ve hizmetler de istisna kapsamındadır.”

MADDE 2 – Aynı Tebliğin (II/B-7.2.1.) bölümünün ikinci paragrafının birinci ve ikinci cümleleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“İstisna kapsamında mal ve hizmet temin etmek isteyen ulusal güvenlik kuruluşlarınca, söz konusu mal ve hizmetlerin istisna kapsamında olup olmadığı konusunda tereddüt bulunursa, Gelir İdaresi Başkanlığından görüş alınabilir. Bu mal ve hizmetleri alan ulusal güvenlik kuruluşları tarafından faturayı düzenleyen yükleniciye istisna kapsamında yapılan işlemin belgelenmesi amacıyla (EK: 11A)’da yer alan yetkili birim amirinin kaşe ve imzasının tatbik edileceği bir belge verilir.”

MADDE 3 – Aynı Tebliğin (II/B-7.2.2.) bölümünün dördüncü paragrafının birinci, ikinci ve üçüncü cümleleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Ulusal güvenlik kuruluşu bu listeyi, nihai mal veya hizmetin üretimine yönelik olarak sarf edilecek mal ve hizmetlerden oluşup oluşmadığı bakımından inceleyerek ve üzerinde gerek duyduğu değişiklikleri yaparak örneği (EK: 11B)’de yer alan biçimde onaylar. Ulusal güvenlik kuruluşunca nihai mal veya hizmetin ve söz konusu listedeki mal ve hizmetlerin istisna kapsamında olup olmadığı konusunda tereddüt bulunursa, Gelir İdaresi Başkanlığından görüş alınabilir.”

MADDE 4 – Aynı Tebliğin (II/E-7.) bölümünün ikinci paragrafında yer alan “2020 ve 2021 yıllarında” ibaresinden sonra gelmek üzere “; 31/12/2021 tarihli ve 31706 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 30/12/2021 tarihli ve 5047 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, söz konusu maddenin, 2022, 2023 ve 2024 yıllarında” ibaresi eklenmiştir.

MADDE 5 – Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 6 – Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.

Tebliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
Tarihi		Sayısı
26/4/2014		28983
Tebliğde Değişiklik Yapan Tebliğlerin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
Tarihi		Sayısı
1-	3/2/2017	29968
2-	15/2/2017	29980
3-	5/5/2017	30057
4-	22/6/2017	30104
5-	31/1/2018	30318
6-	5/6/2018	30442
7-	6/7/2018	30470
8-	23/3/2019	30723
9-	15/10/2019	30919
10-	27/12/2019	30991 (2.Mükerrer)
11-	14/2/2020	31039
12-	3/3/2020	31057
13-	29/12/2020	31349 (Mükerrer)
14-	5/2/2021	31386
15-	3/6/2021	31500
16-	20/8/2021	31574
17-	21/12/2021	31696

Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No: 73)

(Döner Sermaye İşlemleri)

18 Ocak 2022 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 31723

Hazine ve Maliye Bakanlığından:

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, döner sermayeli işletmelerin; aylık gayrisafi hasılatından genel bütçeye aktarılacak tutarlar ile yıl sonu kârlarının bildirilmesi, ödenmesi, muhasebeleştirilmesi, zorunlu hâllerde ödeme süresinin uzatılması, beyan edilmesi, ödemenin süresinde yapılmaması halinde yapılacak işlemler ile bilgi verme yükümlülüklerini, kayıt ve tescil işlemlerini, tutulacak defter ve belgelere ilişkin bilgileri, bilgisayar ve kredi kartları ile yapılacak tahsilatları ve mükelleflerin borçlarına karşılık yapacakları kesintilere ilişkin işlemleri düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan genel bütçeye dâhil idarelerle özel bütçeli idarelere bağlı döner sermayeli işletmeleri kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun geçici 11 inci maddesi, 17/9/2004 tarihli ve 5234 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 1 inci maddesi ile 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 221 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;

a) Bakan: Hazine ve Maliye Bakanını,

b) Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,

c) Döner sermaye muhasebe birimi: Döner sermayeli işletmelerde gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerini yürüten birimi,

ç) Harcama yetkilisi: Döner sermayeli işletmelerde bütçe ile ödenek tahsis edilen her bir işletmenin en üst yöneticisini veya anılan görevi yürütmekle görevlendirilen kişiyi,

d) İlgili muhasebe birimi: İllerde defterdarlık muhasebe müdürlüklerini, ilçelerde malmüdürlüklerini,

e) Kanun: 17/9/2004 tarihli ve 5234 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu,

f) Muhasebe yetkilisi: Döner sermayeli işletmelerde muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usulüne göre atanmış yöneticiyi,

g) Muhasebe yetkilisi mutemedi: Döner sermayeli işletmelerde muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, muhafaza etmeye, vermeye, göndermeye yetkili ve bu işlemlerle ilgili olarak doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumlu olan görevlileri,

ğ) Yönetmelik: 1/5/2007 tarihli ve 26509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğini,

ifade eder.

Genel Hükümler

Gayrisafi hasılatın tespiti

MADDE 5 – (1) Döner sermayeli işletmelerce elde edilen ve hesaplamalara esas olan aylık gayrisafi hasılat, tahsil edilmiş olsun veya olmasın bir ay içinde tahakkuk eden; her türlü mal satış hasılatı, her türlü hizmet satış bedeli, faiz ve diğer gelirler toplamından oluşur. Bu toplamdan, hasılatın elde edilmesine ilişkin yapılan giderler ve maliyetler ile daha önce ayrılıp Hazineye yatırılan tutarlar düşülmez.

(2) Gayrisafi hasılata, döner sermayeli işletmelerin; kanunlarında, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde veya yönetmeliklerinde döner sermaye geliri olarak sayılan, iş veya hizmet karşılığı olmayan “Hazine Yardımı”, “…bütçesinden verilen ödenek” ve “bağış ve yardımlar” gibi unsurlar dâhil edilmez.

Genel bütçeye aktarılacak tutarlara esas oranlar

MADDE 6 – (1) Kanunun geçici 1 inci maddesi hükmü gereğince döner sermayeli işletmelerin aylık gayrisafi hasılatından tahsil edilen tutarın %15’i (ilaç, kan ve kan bileşenleri ile tıbbî sarf malzemesi hasılatının %5’i), en geç takip eden ayın 20’sine kadar genel bütçeye irat kaydedilmek üzere ilgili muhasebe birimlerine yatırılır.

(2) Aylık gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutara uygulanacak oranı döner sermayeler itibarıyla %1’e kadar indirme yetkisi Bakana tanındığından, mevcut durumda Kanunda belirtilen veya Kanun kapsamında Bakana tanınan yetkiye istinaden ilgili döner sermaye işletmeleri için tespit edilen oranların uygulanmasına devam edilir.

Genel bütçeye aktarılacak tutarların hesaplanması ve ödenmesi

MADDE 7 – (1) Kanunun geçici 1 inci maddesi hükmü gereğince, genel ve özel bütçeli idarelere bağlı tüm döner sermayeli işletmelerce ödenecek payın hesaplanmasında, bir ay içinde aylık gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutarlar esas alınır.

(2) İşletmelerce aylık gayrisafi hasılat tutarından o ay itibarıyla tahsil edilen tutara, Kanunda belirtilen veya Bakanlıkça tespit edilen oranlar uygulanmak suretiyle bulunan tutarlar, izleyen ayın 20 nci günü mesai saatinin bitimine kadar, faaliyette bulundukları yerlere göre ilgili muhasebe birimlerine, Yönetmelik eki Aylık Gayrisafi Hasılattan Tahsil Edilen Tutara İlişkin Bildirim (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:30) ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir.

(3) Yıllık bilanço ve diğer hesapları bağlı bulundukları merkez kuruluşunda birleştirilen döner sermayeli işletmeler de dâhil olmak üzere, bildirim ve ödeme yükümlülüğü her bir işletmece ayrı ayrı yerine getirilir.

(4) Döner sermaye faaliyetlerinden bir ay içinde elde edilen hasılattan tahsil edilen tutar bulunmasa bile işletmeler takip eden ayın 20’sine kadar aylık gayrisafi hasılat bildirimini verir.

Genel bütçeye aktarılacak tutarların muhasebeleştirilmesi

MADDE 8 – (1) Döner sermayeli işletmelerce, aylık gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutarlar üzerinden genel bütçeye aktarılacak Hazine payı tahakkuk ettirildiğinde; bir taraftan, “770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı”na borç, “362 Ödenecek Döner Sermaye Yükümlülükleri Hesabı”na alacak, diğer yandan “830 Bütçe Giderleri Hesabı”na borç, “835 Gider Yansıtma Hesabı”na alacak yazılır, bu tutarlar genel bütçeli idarelere hizmet veren ilgili muhasebe birimlerinin hesabına gönderildiğinde; “362 Ödenecek Döner Sermaye Yükümlülükleri Hesabı”na borç, “103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı”na alacak kaydedilir.

Yıl sonu kârının Hazineye ödenmesi

MADDE 9 – (1) Yıl sonu kârlarını Hazineye yatırmakla yükümlü olan işletmeler bu tutarı, ilgili kanunlarında, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde veya yönetmeliklerinde belirtilen süre içinde, herhangi bir süre belirtilmeyenler ise, Nisan ayının sonuna kadar Yönetmelik eki Yıllık Gayrisafi Hasılattan Tahsil Edilen Tutar ve Kâr Bildirimi (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:31) ile bildirerek aynı süre içerisinde ilgili muhasebe birimlerinin hesabına aktarır.

(2) Yıl sonu kârlarını Hazineye aktarmak zorunda olmayan işletmeler ile özel bütçeye aktaracak işletmeler ve faaliyet dönemini zararla kapatan işletmeler de bildirimlerini süresi içinde ilgili muhasebe birimlerine verir. Bu durumda, Yıllık Gayrisafi Hasılattan Tahsil Edilen Tutar ve Kâr Bildirimi (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:31)’nin “Kârın yatırılmasına ilişkin alındının tarihi ve No.su” sütunu boş bırakılır.

(3) Sermayeleri kanunlarında, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde veya yönetmeliklerinde belirlenen sermaye tutarına ulaşan ve mevzuatında yıllık kârlarını, Hazineye veya ilgili özel bütçeye aktaracaklarına ilişkin hüküm bulunan işletmeler, bilançolarına göre tespit edilen kârlarını, herhangi bir yazışmaya meydan verilmeksizin belirtilen süre içinde ilgili muhasebe birimlerine aktarır.

(4) Yıllık bilanço ve diğer hesapları bağlı oldukları merkez müdürlüklerinde birleştirilen döner sermayeli işletmeler ise dönem sonu kârları ile ilgili herhangi bir bildirim ve ödemede bulunmaz, bu yükümlülük ilgili merkez müdürlükleri tarafından yerine getirilir.

(5) Yıllık Gayrisafi Hasılattan Tahsil Edilen Tutar ve Kâr Bildirimi (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:31) düzenlenirken, ait olduğu yıla ilişkin 12 aylık Hazine hissesi tutarları ile bu tutarların yatırıldığına dair alındı belgesinin tarih ve numaraları, açık ve düzenli bir şekilde yazılır. Söz konusu bildirim sadece ait olduğu yıla ilişkin olarak doldurulduğundan, Ocak-Aralık dönemine ilişkin olarak bildirilen gayrisafi gelirden tahsil edilen tutarlar ve bu tutarlar üzerinden hesaplanan ve ödenen Hazine hisseleri bildirime yazılır.

Zorunlu hâllerde ödeme süresinin uzatılması

MADDE 10 – (1) Genel bütçeye aktarılacak tutarlar ile yıl sonu kârlarını belirlenen sürelerde ödeyemeyecek olan döner sermayeli işletmeler, ödemedeki gecikme nedenlerini açıkça belirtmek ve belirtilen hususları belgelendirmek suretiyle, bildirim ve ödeme süresinden önce Bakanlığa müracaat ederek erteleme talebinde bulunur.

(2) Gerek Hazine hissesi, gerekse yıl sonu kârlarını süresinde ödeyemeyeceği için Bakanlıktan erteleme talebinde bulunarak söz konusu talebi uygun görülen işletmeler;

a) Hazine hissesi ile ilgili olarak, Aylık Gayrisafi Hasılattan Tahsil Edilen Tutara İlişkin Bildirim (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:30) düzenler, ancak bildirimin “Tahsil Olunan Miktar” satırına, “Ertelendi” şerhi düşer.

b) Kârlar ile ilgili olarak, Yıllık Gayrisafi Hasılattan Tahsil Edilen Tutar ve Kâr Bildirimi (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:31) düzenleyerek ilgili muhasebe birimine verir ve verilen sürenin sonunda kârlarını Hazineye yatırır.

(3) İşletmeler, Hazine hissesi veya yıl sonu kârı olarak ertelenen tutarların ödendiğine ilişkin alındı belgelerinin bir örneğini, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren en geç bir hafta içinde bir yazı ekinde Bakanlığa gönderir.

Beyan ve ödemenin süresinde yapılmaması

MADDE 11 – (1) Kanunun geçici 1 inci maddesi hükmü gereğince, yıl sonu kârları ile genel bütçeye aktarılacak miktarların zamanında yatırılmaması hâlinde söz konusu tutarlar, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanundaki usullere göre aylık %1 zamlı olarak tahsil edilir ve hesaplanan zam, harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisinden yarı yarıya alınır. İlgililerin herhangi bir yaptırım ile karşılaşmaması için bildirim ve ödeme işlemlerini süresinde yerine getirmeleri gerekir. Ancak Bakanlıkça verilmiş ek süreler için zam uygulanmaz.

Bilgi verme

MADDE 12 – (1) Genel ve özel bütçeli idareler, kendilerine bağlı olarak faaliyete geçen döner sermayeli işletmelerin; ad ve adreslerini, vergi kimlik numaralarını, faaliyet konularını ve faaliyete geçiş tarihlerini, kurulmasına yetki veren kanunu veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesini, tahsis olunan sermaye ile ödenmiş sermayelerini, faaliyete geçiş tarihlerinden itibaren bir ay içinde Bakanlığa bildirir.

Kayıt ve tescil

MADDE 13 – (1) Yeni faaliyete geçen döner sermayeli işletmeler, bulundukları yerdeki ilgili muhasebe birimlerine başvurarak kayıtlarını yaptırır ve özel hesap numarası alır.

(2) Kayıt ve tescil işlemi için Yönetmelik eki Döner Sermayeli İşletmeler Kayıt Bildirimi (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:37) kullanılır.

(3) Evvelce kayıt ve tescil edilen döner sermaye işletmeleri geçmiş yıllarda aldıkları özel hesap numaralarını muhafaza eder.

(4) Döner sermayeli işletmelerden faaliyetlerine son verilenler, ilgili kurumlarca, faaliyetlerinin sona erme tarihinden itibaren bir ay içinde kayıtlı bulundukları ilgili muhasebe birimlerine bildirir.

İlgili muhasebe birimlerince yapılacak işlemler

MADDE 14 – (1) Muhasebe birimleri;

a) Döner sermayeli işletmelerce doldurularak verilecek olan Döner Sermayeli İşletmeler Kayıt Bildirimi (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:37)’ni aldıklarında bu işletmelere özel bir hesap numarası verir.

b) Her döner sermaye işletmesi için Yönetmelik eki Döner Sermayeli İşletmeler Hesap Kartı (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:38) açar.

c) Döner sermayeli işletmelerden kaydını yaptırmayanların tespiti halinde, bu işletmeleri kayıt konusunda uyarır, buna rağmen kaydını yaptırmamış olanları Bakanlığa bildirir.

ç) Kendilerine kayıtlı bulunan döner sermayeli işletmelerce verilecek olan Aylık Gayrisafi Hasılattan Tahsil Edilen Tutara İlişkin Bildirim (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:30)’i kabul eder, inceleyip doğruluğunu tespit ettikten sonra Hazineye yatırılması gereken miktarları ilgili muhasebe kayıtlarını yaparak tahsil eder.

d) Kendilerine kayıtlı bulunan döner sermayeli işletmelerin aylık bildirimlerini süresinde vermelerini sağlar, verilmeyen bildirimleri araştırır ve istemelerine rağmen bildirimde bulunmayan döner sermayeli işletmeleri Bakanlığa bildirir.

e) Döner sermayeli işletmelerce aylık gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutarlara belirlenen oranların uygulanması suretiyle hesapladıkları tutarları ilgili muhasebe birimlerine aktardıklarında, aktarılan tutarlar “03.5.1.01 Döner Sermayelerin Aylık Gayrisafi Hasılatından Aktarmalar” gelir ayrıntı koduna kaydeder.

f) Yıl sonu kârlarını Hazineye yatırmakla yükümlü olan işletmelerce ilgili mevzuatında belirtilen süre içinde ilgili muhasebe birimleri aktardıklarında, aktarılan tutarlar “03.5.1.02 Döner Sermayelerin Yılsonu Kârlarından Aktarmalar” gelir ayrıntı koduna kaydeder.

g) 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 18 inci maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi hükmünce aktarılan tutarlar, “03.5.1.03 Döner Sermayelerin Sosyal Hizmet Payından Yaptıkları Aktarmalar” gelir ayrıntı koduna kaydedilir.

İşletmelerce tutulan defter, belge ve bilgilerden Sayıştaya sunulacak olanların verilme yeri ve süresi

MADDE 15 – (1) Yönetmelik esaslarına göre düzenlenen; defter, cetvel ve tablolar ile düzenlenmesi gereken yıl sonu sayım tutanakları, hesap dönemi sonu itibarıyla görev başında bulunan muhasebe yetkilisi tarafından oluşturulacak bilanço ve ekleri, 17/9/2020 tarihli ve 31247 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ile Muhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslara göre Sayıştaya gönderilir.

(2) Özel olarak istenilmediği sürece; bilanço örnekleri, devir cetvelleri, yıllık gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutar ve kâr bildirimi ve benzeri hiçbir belge, kâğıt ortamında Bakanlığa gönderilmez.

Özellik arz eden diğer hususlar

MADDE 16 – (1) Kanunlarında, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde veya yönetmeliklerinde kârları sermayelerine veya ertesi yılın gelirlerine ekleneceği belirtilen işletmelerce, bu işlem kârın elde edildiği hesap döneminde değil, ertesi hesap döneminde yapılır ve böylece dönem net kârları bilançoda ve gelir tablosunda sermayeye veya gelire eklenmeden gösterilir.

(2) Zararlar hiçbir suretle sermayeden düşülmez, gelecek yılların kârlarından mahsup edilmek üzere, “580 Geçmiş Yıllar Zararları Hesabı”nda bekletilir.

(3) 2828 sayılı Kanununun 18 inci maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi hükmü gereğince, döner sermayeli işletmelerce her yıl Aralık ayı sonunda yıllık gayrisafi hasılat üzerinden hesaplanan ve en geç ertesi yılın Ocak ayı sonuna kadar ödenmesi gereken tutarlar, ilgili muhasebe birimlerinin hesabına aktarılır. 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesine istinaden kurulan döner sermayeli işletmelerce Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu payı ödenmez.

(4) Parasal Sınırlar ve Oranlar konulu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliğleri ile belirlenen limitler; Yönetmeliğin 67 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendine göre kasadan yapılacak ödeme tutarı için dört katı, aynı Yönetmeliğin 67 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca ertesi günü yapılacak ödemeleri karşılamak üzere kasada alıkonulabilecek azami tutarların belirlenmesinde üç katı uygulanabilir. Birden fazla döner sermayeli işletmeye hizmet vermek üzere oluşturulan muhasebe birimlerinde söz konusu limitler her işletme için ayrı ayrı dikkate alınır. Ancak, veznesi olmayan muhasebe birimlerinde, kasa limiti dâhilindeki ödemeler “Hesaba Aktarma Suretiyle Ödeme” konulu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliğlerinde belirtilen esaslara göre yapılır.

(5) Döner sermayeli işletmelerin aylık gayrisafi hasılatından genel bütçeye aktarılacak tutarlar ile mevzuatındaki hükümler uyarınca Hazineye yatırılacak olan yıl sonu kârlarının bildirilmesi ve ödenmesine ilişkin işlemler, Yönetmeliğin 566 ncı ve 567 nci maddelerinde yer alan esaslara göre yapılır.

(6) Sağlık hizmeti sunan döner sermaye işletmeleri adına, bu işletmelere hizmet veren muhasebe birimlerince nakden yapılan tahsilatın kısmen veya tamamen iadesinde hastaların mağdur edilmemesi için alındı belgesindeki “Teslim Edenin/Kart Sahibinin Adı ve Soyadı/Unvanı” ile “Adına Tahsilat Yapılanın Adı Soyadı” satırları kullanılarak, gerektiğinde hasta dışında alındı belgesinde adı yazılan kişiye de iade yapılabilir. Veznedarlar ve muhasebe yetkilisi mutemetleri bu hususta gerekli dikkat ve özeni gösterir.

(7) İşletmelerde maddi duran varlıkların kayıtları ile amortisman ayrılmasına ilişkin işlemler Yönetmeliğin 199 ila 215 inci maddelerinde düzenlenmiş olup, bu esaslara göre ayrılacak olan amortisman tutarları ilgisine göre; “730 Genel Üretim Giderleri Hesabı”, “740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı” veya “770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı”na borç, “257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı”na alacak kaydedilir. Ancak, bir maddi duran varlık için ayrılan amortisman payları toplamı, maddi duran varlığın kayıtlı değerine eşit hâle geldikten sonra da maddi duran varlık kullanıldığı sürece, amortisman payı ayrılmaksızın kayıtlarda bekletilir.

(8) Sermayeleri, kanunla, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle ya da kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde yer alan hükümler gereğince bağlı bulundukları idarelerce tahsis edilen işletmelerde, tahsis edilen sermayeye mahsuben gönderilen nakdi veya ayni değerler alındığında, ilgisine göre, “102 Bankalar Hesabı”, “255 Demirbaşlar Hesabı” veya ilgili hesaba borç, “501 Ödenmemiş Sermaye Hesabı”na alacak kaydedilerek muhasebeleştirilir.

(9) 27/12/2014 tarihli ve 29218 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 83 üncü maddesinin beşinci fıkrasının (c) bendinde yer alan hükme göre Sayıştay ilamına dayanılarak kişilerden alacaklar hesabına kaydedilmiş bulunan alacaklarla ilgili olarak gerçekleştirilecek işlemler, genel bütçeli idarelere bağlı döner sermayeli işletmelerce de yerine getirilir.

(10) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun yeniden değerlemeye ilişkin hükümleri gereğince, kurumlar vergisi mükellefi olan işletmeler enflasyon düzeltmesi uygulamasına tabi olduklarından, bu işletmeler yeniden değerleme yapamaz. Vergi mükellefi olmayan işletmeler ise Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranları esas alınmak suretiyle yeniden değerleme yapar.

(11) İşlemleri yoğun olan muhasebe birimlerinde ve muhasebe yetkilisi adına tahsilat yapmaya yetkili mutemetlerce, ihtiyaç duyulması halinde yazar kasa ile tahsilat yapılabilir. Ancak, söz konusu cihazlar alınmadan önce 6/12/1984 tarihli ve 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun ve bu konuda çıkarılan tebliğ hükümlerine göre bağlı olunan vergi dairesine müracaat edilmesi gerekir. Ödeme kaydedici cihaz ile tahsilat yapılması hâlinde, satışlardan elde edilen günlük toplam tahsilat için bir alındı belgesi düzenlenecek ve ödeme kaydedici cihazlardan alınan günlük döküm raporu (Z raporu) bu alındıya bağlanarak açılacak bir dosya içinde muhafaza edilir. Ancak, depozito ve güvence bedeli olarak yapılan tahsilatlar ile hizmetten yararlananlarca talep edilmesi hâlinde, alındı belgesi düzenlenir.

(12) Döner sermaye işletme bütçelerinin hazırlanması, yeni usul ve esaslar belirlenmediği sürece, kendi özel mevzuat hükümleri esas alınarak yapılır.

(13) Döner sermaye muhasebe birimleri, ödemelerini “Hesaba Aktarma Suretiyle Ödeme” konulu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği esaslarına göre gerçekleştirir.

(14) Döner sermayeli işletmeler ve muhasebe birimlerince, Yönetmelik eki belgeler kullanılacak olup, kredi kartları ile yapılacak tahsilatlar karşılığında da tahsilatı yapanın durumuna göre; Yönetmelik eki Alındı Belgesi (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:8) veya Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı (D.S.İ.B.M.Y. Örnek No:10) düzenlenir.

Bilgisayarla yapılacak tahsilat ve kullanılacak alındı belgeleri

MADDE 17 – (1) Yönetmeliğin 67 nci maddesi uyarınca, döner sermaye muhasebe birimi veznelerinde ve mutemetliklerinde tahsilatın bilgisayarla yapılması halinde, Bakanlıkça bilgisayarla tahsilat için bastırılan “Alındı Belgesi” ile “Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı” kullanılır. Bu alındılar, seri, sıra ve özel numaralar taşıması, paranın tahsil edildiğini gösteren belgeler arasında yer alması, düzenleme, saklama ve denetim açısından özellik gösterdiğinden, alındıların güvenliğinin sağlanması amacıyla;

a) Bilgisayarla yapılacak tahsilatta kullanılacak alındı belgeleri ile muhasebe yetkilisi mutemedi alındılarının ilgili muhasebe birimlerinden (illerde Defterdarlık Muhasebe Müdürlüklerinden, ilçelerde ise Malmüdürlüklerinden) temin edilerek kullanılması,

b) Alındılara, yıl içinde kullanımına başlanıldığında bu tarihten ve her mali yılbaşından itibaren “1”den başlamak üzere, sıra atlanmaksızın yıl sonuna kadar devam eden “özel numara” verilmesi,

c) Alındıların mevzuata uygun olarak eksiksiz düzenlenmesi ve düzenleme tarihi ile saatinin mutlaka yazılması,

ç) Hatalı düzenlenen alındıların yırtılıp atılmaması ve sol alt köşeden sağ üst köşeye doğru çizilecek iki paralel çizgi arasına “İPTAL” ifadesinin yazılması suretiyle iptalinin yapılarak, asıl ve ikinci nüshasıyla birlikte muhafaza edilmesi,

d) Alındılardan; kaybolan, çalınan, kullanılmayacak hale gelenlerin seri ve sıra numaralarının düzenlenecek bir tutanakla, alındıların alındığı muhasebe birimlerine bildirilmesi,

e) Bilgisayarla yapılan tahsilatta, herhangi bir nedenle bilgisayarın devre dışı kalması halinde elle tanzim edilen alındıların kullanılması,

f) Alındıların amaç dışı kullanılmalarının önlenmesi için idari ve teknik önlemlerin alınması ve sürekli olarak kontrollerinin yapılması,

hususlarına uyulur.

İşletme gelirlerinin kredi kartları ile tahsil edilmesi

MADDE 18 – (1) Bankacılık sektöründeki gelişmeler ve banka kredi kartları kullanımının yaygınlaşması nedeniyle, döner sermaye muhasebe birimlerinde mal ve hizmet bedelleri çağdaş ve güvenli bir tahsilat aracı olan banka kredi kartları aracılığıyla tahsil edilebilir.

(2) Gelirlerini banka kredi kartlarıyla tahsil etmek isteyen işletmeler, Bakanlık iznine gerek olmaksızın aşağıda belirtilen usul ve esaslar dâhilinde bu imkândan yaralanabilir:

a) Döner sermayeli işletmelerin bankalarla yapacakları “Kredi Kartı Üye İşyeri Sözleşmesi”, ilgili banka şube müdürleri ile döner sermaye işletmelerinin harcama yetkilileri ve döner sermaye muhasebe yetkilisi tarafından müştereken imzalanır.

b) P.O.S. cihazları, tahsilatın yoğun olduğu ve kart sahiplerinin kolayca ulaşabilecekleri veznelere konulur.

c) “Gün Sonu Raporu” ve “Satış Sonuçları Gönderme Raporu” her gün en geç saat 23.00’e (Yirmi üç) kadar, P.O.S. cihazından alınır.

ç) 7/3/2019 tarihli ve 810 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Haznedarlığı Yönetmeliğinin 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtildiği üzere, döner sermayeli işletmeler faaliyetleri kapsamında yaptıracakları tahsilat ve ödeme işlemleri için yurt içinde yerleşik diğer bankaları, Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş.’yi ve yurt içinde yerleşik bankalar aracılığıyla olmak koşuluyla ödeme kuruluşlarını ve elektronik para kuruluşlarını da kullanabilir. Ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları, kamu kurumları adına tahsil ettikleri tutarları anlaşma yaptıkları yurt içinde yerleşik bankalarda ilgili kamu kurumu adına açılacak hesaplara işlem yapılan gün içerisinde aktarmak zorundadır. Gerçekleştirilen tahsilat tutarlarının, özel kanunların verdiği yetki kapsamında yapılan düzenlemelerde yer alan hükümler saklı kalmak kaydı ile takip eden işgünü içinde; yurt içinde yerleşik tüm bankalar aracılığıyla kredi kartları ile yapılan tahsilatın ise azami 20 gün içerisinde ilgili kurumun kamu sermayeli bankadaki hesabına aktarılması zorunludur.

d) Kredi kartı ile avans olarak tahsil edilen tutarın, tedavinin sonuçlanmasını müteakip mal veya hizmet satış bedelinden fazla olduğunun anlaşılması halinde, aynı kredi kartı ile P.O.S. cihazının fonksiyonları kullanılarak fazla olan tutar iade edilir.

e) Hizmetten yararlanan kişi ile banka kredi kartı hamilinin farklı kişiler olması halinde, karışıklıklara meydan verilmemesi açısından hizmetten yararlanan kişinin ad ve soyadı da düzenlenecek alındı belgesine yazılır.

f) Banka kredi kartı ile yapılan tahsilat tutarları, gün sonunda düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile muhasebeleştirilir, ancak avans olarak tahsil edilen tutarlar yardımcı deftere kişi bazında kaydedilir. Muhasebe işlem fişine, alındı belgelerinin ikinci nüshası ve “Gün Sonu Raporu” ile “Satış Sonuçları Gönderme Raporu” eklenir.

g) Banka kredi kartı ile yapılan işlemlerin muhasebeleştirilmesinde, Yönetmeliğin 102 ila 104 üncü maddeleri hükümleri uygulanır.

ğ) Döner sermaye muhasebe birimlerince, tahsilatın zamanında işletmenin hesaplarına intikal ettirilip ettirilmediğine yönelik kontroller düzenli bir şekilde yapılır, aktarma işlemini geciktiren bankalar uyarılır.

İstihkaklardan mükelleflerin borçlarına karşılık yapılan kesintilere ilişkin işlemler

MADDE 19 – (1) Vergi borçlarına karşılık yapılan kesintilerde;

a) Mevcut Tahsilat İç Genelgesi ve bunda değişiklik yapan genelgelerdeki esaslara göre işlem yapılır. Tahsilatın hızlandırılmasıyla ilgili olarak Bakanlıkça yayımlanan tahsilat iç genelgeleri esaslarına göre, istihkak sahiplerinin hakedişlerinden vergi borçlarına karşılık kesilen tutarlar, “360.05 İstihkaklardan Vergi Borçlarına Karşılık Yapılan Kesintiler” kod ve adıyla açılan yardımcı hesapta izlenir.

b) Vergi borcunun ödenmiş sayılabilmesi için, kesilerek tahsil edilen bu tutarın alacaklı vergi dairesinin hesabına intikal ettirilmiş olması zorunludur. Bu nedenle, döner sermaye muhasebe birimlerince ilgili vergi dairelerine ödenmek üzere istihkak sahiplerinin vergi borçlarına karşılık olarak yapılan tahsilat tutarı en geç ertesi iş günü sonuna kadar alacaklı vergi dairesine ödenir. Bu işlemler sırasında düzenlenen gönderme emirlerinde mükellefin adı-soyadı ve sicil numarasına mutlaka yer verilir, havaleyi yapacak bankanın da havaleye ilişkin bilgi dekontlarında bu bilgilere mutlaka yer vermesi sağlanır.

(2) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 90 ıncı madde hükmüne dayanılarak hazırlanan, 22/9/2008 tarihli ve 2008/14174 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak kesintilerde;

a) İstihkak sahiplerinin hakedişlerinden yapılacak olanlar “361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı” kod ve adıyla açılan hesapta izlenir.

b) İşletmelerce, işveren ve varsa alt işverenlerin Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerinden oluşan borçlarına mahsup edilmek üzere yapılan kesinti tutarları, ödeme emri belgesinde gösterilecek ve bu kesinti tutarı, muhasebe kayıtlarına intikal tarihinden itibaren on beş gün içinde Kuruma veya Kurumun önceden bildirilen banka hesabına aktarılır.

c) Mükelleflerin ödenmeyen prim borçları nedeniyle daha fazla gecikme cezasına muhatap olmaması bakımından, ilgili yönetmelik esasları dâhilinde istihkaklardan prim borçlarına karşılık tahsil edilen bu tutarların geciktirilmeksizin ilgili kurum hesabına aktarılmak suretiyle ödenmesi gerekir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan tebliğ

MADDE 20 – (1) 20/2/2004 tarihli ve 25379 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No:17) Döner Sermaye İşlemleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 21 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 22 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.

Elektronik Haberleşme Sektörü Tüketici Hakları 18/01/2022

18 Ocak 2022 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 31723

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan:

MADDE 1 – 28/10/2017 tarihli ve 30224 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Tüketici Hakları Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“f) Kimlik Doğrulama Yönetmeliği: 26/6/2021 tarihli ve 31523 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Haberleşme Sektöründe Başvuru Sahibinin Kimliğinin Doğrulanma Süreci Hakkında Yönetmeliği,”

MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“c) Abonelerin, ilgili mevzuat çerçevesinde belirlenen bilgilerinin kamuya açık rehberlerde yer alıp almamasını talep etme hakkı,”

MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“(4) Abone tarafından, kayıtlı olduğu tarife kapsamında sahip olduğu kullanım hakları dışında ücretli arama gerçekleştirilmesi halinde, paket aşımı kullanımları hariç olmak üzere, işletmeci tarafından asgari Kurumca belirlenecek yönlere doğru gerçekleştirilecek aramalar kapsamında aboneye ücret yansıtılacağı hakkında ücretsiz bilgilendirme anonsu verilir. Abone tarafından söz konusu anonsun kaldırılması yönünde talep; müşteri hizmetleri, yazılı başvuru, kısa mesaj veya çevrimiçi işlem merkezi üzerinden işletmeciye iletilebilir.

(5) Elektronik haberleşme hizmetinden faydalanmak isteyen kişilerin, e-Devlet Kapısı üzerinden sorgulama yaparak işletmeci tekliflerini karşılaştırabilmelerine Kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde imkân sağlanır.”

MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci, beşinci, altıncı, yedinci, sekizinci ve onuncu fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) İşletmecinin dönemsel ya da sürekli olarak bir hizmeti yerine getirmeyi veya mal teminini üstlendiği durumlarda tarafların birbirine uygun karşılıklı rızası ile abonelik sözleşmesi yapılır. Abonelik sözleşmeleri, yazılı olarak veya Kimlik Doğrulama Yönetmeliği hükümlerine göre kimlik doğrulaması yapılarak elektronik ortamda kurulur. Abonelik sözleşmesinin elektronik ortamda kurulması halinde, işletmeci tarafından Kimlik Doğrulama Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrası çerçevesinde işlem belgesi başvuru sahibine gönderilmeden hizmet sunumuna ve ücret tahakkukuna başlanılmaz. Kurum abonelik sözleşmeleri ile ilgili işletmecilere ilave yükümlülükler getirebilir.”

“(5) Abonelik sözleşmesinin kurulması için gerekli kimlik belgesi veya muadili belgelerin aslının ibrazı istenir. Abonelik sözleşmesi kurulurken, işletmeci abonelik sözleşmesinin yanında;

a) T.C. Kimlik Numarası ya da 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda tanımlanan Yabancı Kimlik Numarasını haiz ülkemiz makamlarınca verilmiş kimlik belgesinin,

b) (a) bendinde geçen belgeyi haiz olmayan yabancı uyrukluların aboneliklerinde geçerlilik tarihi uygun uluslararası geçerliliği olan kimlik belgesinin,

c) Kurumsal aboneliklerde; yetkili kişinin (a) veya (b) bendinde geçen kimlik belgesi ve temsile yetkili olduğuna dair resmi yetkilendirme belgesi ile birlikte;

1) Vergi Kimlik Numarasını haiz resmi belgenin,

2) Vergi Kimlik Numarasının bulunmaması halinde Merkezi Sicil Kayıt Sistemi numarasını haiz sicil tasdiknamesinin,

3) Merkezi Sicil Kayıt Sistemi numarasının bulunmaması halinde Devlet Teşkilatı Merkezi Kayıt Sistemi numarasını haiz resmi belgenin,

birer örneğini almakla yükümlüdür. İşletmeci tarafından bu belgelerin örneği, asılları üzerinden ve yalnızca uygun elektronik ortama aktarılarak alınır. Abonelik sözleşmelerinin kurulmasına ilişkin Kurum tarafından işletmecilere getirilen diğer yükümlülükler saklıdır.

(6) İşletmeci tarafından sözleşme kurulma aşamasında Kimlik Doğrulama Yönetmeliğinin;

a) 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi,

b) 7 nci maddesinin beşinci fıkrası,

c) 8 inci maddesinin birinci fıkrası,

çerçevesinde işlem yapılması halinde kimlik veya muadili belgenin birer örneği alınmış sayılır.

(7) İşletmeciler, abonelik sözleşmelerini ve sözleşmenin kurulması için gerekli diğer bilgi ve belgeleri kuruluş şekline uygun olarak abonelik süresince ve abonelik sonlandıktan itibaren otuz yıl süre ile muhafaza etmekle yükümlüdür.

(8) Abonenin hattının kullanıma açılabilmesi için, abonelik sözleşmesinin kurulmasına ilişkin belgelerin tam olduğu ve söz konusu belgelerdeki bilgilerin doğruluğu işletmeci tarafından kontrol edilerek gerekli teyit işlemi;

a) Beşinci fıkranın (a) bendi kapsamında belge ibrazı halinde; İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Kimlik Paylaşımı Sisteminden,

b) Beşinci fıkranın (b) bendi kapsamında belge ibrazı halinde; yetkili merci tarafından sağlanan servisten,

c) Beşinci fıkranın (c) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentleri kapsamında belge ibrazı halinde; yetkili merci tarafından sağlanan servisten ya da internet sayfasından,

yapılır. Web servis ile yapılan teyitlere ilişkin işlem kayıtları ile internet sayfası üzerinden yapılan teyitlere ilişkin ekran görüntüleri sözleşmenin mütemmim cüzü olarak elektronik ortamda saklanır. Teyit işlemine ilişkin hususlar Kurum tarafından belirlenebilir.”

“(10) Abonelik sözleşmesi yapılırken rehber hizmetleri için, aboneden ilgili mevzuat çerçevesinde belirlenen bilgilerinin bu rehberlerde yer alıp almayacağına ilişkin tercihleri; rehberlerde yer alacak bilgilere, bu bilgilerin sorgulama/kullanım imkânlarına sözleşmede yer verilmek suretiyle alınır. Sözleşme süresince aboneye rehber tercihlerini değiştirme hakkı tanınır.”

MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“(12) İşletmeci, sözleşme kurulmadan önce ayrı bir sayfa olarak kolay ve anlaşılabilir bir sözleşme özetini tüketicinin bilgilendirilmesini teminen ispatlanabilir bir şekilde tüketiciye sunar. Sözleşme özetine ilişkin belgenin bir nüshası işletmeci tarafından tüketiciye kâğıt üzerinde ya da elektronik ortamda gönderilir. Bu özet, sözleşmenin ayrılmaz parçasıdır ve abonenin onayı olmadan değiştirilemez. Sözleşme özetine ilişkin belge asgari olarak aşağıdaki bilgileri içerir:

a) İşletmecinin unvanı, adresi, tüketici şikâyetleri için müşteri hizmetleri dâhil irtibat bilgileri,

b) Hizmet türü,

c) Hizmet numarası,

ç) Tarifenin adı,

d) Cihaz kira bedeli ve benzeri tüm ücretler de dâhil ödenmesi gereken aylık ücret,

e) Kullanım miktarı sınırlı hizmetler için kullanım hakkı/süre bilgisi diğer hizmetler için standart birim ücretler ve varsa diğer faydalar dâhil sunulacak hizmetin temel özellikleri,

f) Hizmet, cihaz ve benzeri tüm ücretler,

g) İnternet erişim hizmetlerinde, ulusal adres veri tabanı deseninde olmak üzere hizmet verilecek adres ve ilgili adreste sunulacak hizmete ilişkin duyurulan veri hızları,

ğ) Tüketicinin engelli belgesini ibraz etmesi halinde sağlanacak faydalara ilişkin işletmecinin internet sayfası linki,

h) Abone tarafından sözleşmede onay verilen tercihlere ilişkin bilgiler,

ı) Sözleşmenin feshi durumunda, hizmet türü ve tarifeye göre aboneden talep edilebilecek ilgili diğer ücretlere ilişkin bilgiler.

(13) Güvenli elektronik imza kullanılanlar hariç olmak üzere yazılı olarak kurulan sözleşmelerde işletmeci Kimlik Doğrulama Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin beşinci ve altıncı fıkralarında yer alan süreci, ibraz edilen kimlik belgesinin uygun tipte olmaması halinde ise Kimlik Doğrulama Yönetmeliğinin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) ve (ç) bentlerinde yer alan süreci işletir.

(14) Beşinci fıkrada belgelerin asılları üzerinden örneği alınarak yapılan aktarım işlemi, doğrudan işletmecinin kendi bilişim sistemlerine, üzerinde kalıcı olarak tarih, saat bilgisi ve gerçekleştirilen işleme ilişkin filigran olacak şekilde yapılır.”

“(1) Abonelik sözleşmesinin kurulmasını müteakip, hizmete ilişkin ücretlendirme, hizmetin aboneye fiilen sunulmasıyla başlar.”

“(3) İlgili mevzuat uyarınca kapalı olması esas olan numaralar hariç olmak üzere, abonelik sözleşmesi kurulurken ya da daha sonra abone hattının hizmet türüne göre hangi numara gruplarına kapalı olacağı hususunda işletmeciler abonenin talebi uyarınca işlem yapar.”

“(7) İşletmeciler; bu Yönetmelik kapsamında;

a) Abone ile yazılı olarak veya Kimlik Doğrulama Yönetmeliği hükümlerine göre kimlik doğrulaması yapılarak elektronik ortamda kurulan sözleşme, taahhütname gibi belgelere,

b) Aboneden müşteri hizmetleri, kısa mesaj, mobil uygulama, SIM menü ve benzeri yöntemler aracılığıyla alınan irade beyanlarına ilişkin işlem kayıtlarına,

Kurum düzenlemelerine uygun olarak ve güvenliği sağlamak kaydıyla çevrimiçi işlem merkezi üzerinden erişim imkânı sağlar.”

“(13) 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, müşteri hizmetleri üzerinden Kimlik Doğrulama Yönetmeliği kapsamı dışında gerçekleştirilen ve ilgili mevzuat uyarınca abone onayı gerektiren işlemlerde, işletmecilerce arayan/aranan kişinin ilgili abone olduğuna dair kimlik doğrulaması yapılarak işlem gerçekleştirilmesi sağlanır.

(14) Mobil haberleşme hizmeti sunan işletmecide, abone adına birden fazla abonelik sözleşmesinin bulunması halinde, abonenin söz konusu sözleşmelere kayıtlı hatlardan birisini diğer hatlarından gerçekleştirilecek tarife değişikliği, ek paket satın alınması ve benzeri tüm abonelik işlemleri için tek yetkili hat olarak belirleyebilmesine işletmeci tarafından imkân tanınır. Bu kapsamda, yetkili hat tarafından yönetilmesi yönünde tercih bildirilen diğer hatlara ilişkin ilgili mevzuat uyarınca abone onayı gerektiren işlemlerde yetkili hattan onay alınır. Yetkili hattın abonelik sözleşmesinin feshedilmesi halinde diğer hatların yetkili hat tarafından yönetilme yetkisi kalkar. Bir hattı olan abonenin ikinci hat edinmesi durumunda, bu fıkrada tanınan imkâna ilişkin kısa mesaj yoluyla bilgilendirme yirmi dört saat içinde iki hatta da yapılır.”

MADDE 7 – Aynı Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) Kurum, resen veya şikâyet üzerine abonelik sözleşmelerini işletmecilerden isteyebilir. Kurum, işletmeciler ile tüketiciler arasında kurulan abonelik sözleşmelerini inceler ve değiştirilmesi uygun görülen hususları işletmeciye bildirir. İşletmeci, söz konusu değişiklikleri on beş gün içinde yerine getirir. Kurum gerekli gördüğü hallerde işletmeciye ek süre tanıyabilir.”

MADDE 8 – Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“(7) İşletmeci, tarifeleri tüm mecralarda aynı ve tekil bir isimle tanıtır. Her bir tarife için, tekil bir isim belirlenir ve abonelerin tarifelere dair detaylı bilgilere söz konusu tekil ismi kullanarak erişebilmesine imkân sağlanır.

(8) İşletmeci internet sayfasında asgari olarak, tüm tarifeleri için detaylı bilgilere, geçerlilik tarih aralıkları ve ismi ile birlikte;

a) Yeni abone alımına açık tarifeler,

b) Yeni abone alımına kapalı ancak aktif abonesi olan tarifeler,

c) Son iki yıl içinde yürürlükten kaldırılan tarifeler,

başlıkları altında yer verir.

(9) İlgili mevzuat uyarınca abone onayı gerektiren işlemlere ilişkin olarak;

a) Bu işlemlere yönelik onaylar ayrı ayrı alınır, aynı/tek onay altında birleştirilemez.

b) Yalnızca yurt dışını arama, yurt dışı dolaşım faydası içeren bir paket satın alma halleri hariç olmak üzere, bir sözleşmenin, taahhüdün, tarifenin, paketin veya kampanyanın kabulüyle bu işlemlere yönelik onay verilmiş sayılmaz.

c) Aboneye indirim veya ek fayda sağlanması karşılığında bu işlemlere yönelik abone onayı talep edilebilir.”

MADDE 9 – Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“(9) İşletmeci, taahhüt alınmadan önce ayrı bir sayfa olarak kolay ve anlaşılabilir bir taahhüt özetini tüketicinin bilgilendirilmesini teminen ispatlanabilir bir şekilde tüketiciye sunar. Taahhüt özetine ilişkin belgenin bir nüshası işletmeci tarafından tüketiciye kâğıt üzerinde ya da elektronik ortamda gönderilir. Bu özet, taahhütnamenin ayrılmaz parçasıdır ve abonenin onayı olmadan değiştirilemez. Abonelik sözleşmesi kurulması esnasında taahhüt verilmesi halinde taahhütname özeti sözleşme özeti içerisinde yer alabilir. Taahhütname özetine ilişkin belge asgari olarak aşağıdaki bilgileri içerir:

a) Takvim ayı olarak taahhüdün süresi,

b) Tarifenin taahhütsüz ücreti ve varsa taahhüt süresi boyunca ödenecek ortalama aylık ücreti,

c) Fesih halinde abone tarafından katlanılmak zorunda kalınabilecek tutarlara ilişkin;

1) Azami cayma bedeli,

2) Asgari cayma bedeli,

3) Taahhüt süresindeki her günün cayma bedellerinin ayrı ayrı hesaplanarak toplanmasından elde edilen tutarın taahhüt gün sayısına bölümü ile ortaya çıkacak ortalama cayma bedeli.

ç) Söz konusu taahhüt yeni bir abonelik kapsamında değil ise önceden verilen sözleşme özetinde yer alan diğer bilgiler,

d) Diğer faydalar.

(10) İşletmeci ile abone arasında belirlenen taahhüt süresi yirmi dört ayı geçemez.

(11) İnternet erişim hizmetlerinde sözleşme özetinde yer alan ilgili adreste sunulacak hizmete ilişkin duyurulan veri hızları da dikkate alınarak Kurum tarafından belirlenecek Adrese Dayalı İnternet Hız Ölçümlerine ilişkin düzenlemelerde tespit edilen kriterlerin sağlanamaması halinde; abone tarafından cihazın kalan bedeli hariç herhangi bir cayma bedeli ödenmeksizin taahhütlü abonelik feshedilebilir.

(12) İşletmeci tarafından, taahhüde aykırılık oluşturan hususlara, açık, sade ve anlaşılabilir şekilde siyah koyu harflerle taahhütnamede yer verilir. Abone tarafından gerçekleştirilen işlemin taahhüde aykırılık oluşturan hususlar arasında yer alıp almadığının açıkça tespit edilemediği hallerde, abone lehine yorum esastır.

(13) İşletmeci tarafından, taahhüt süresi sonunda farklı bir taahhüde kayıt yaptırmamış aboneler, taahhüt süresinin sona erdiği ve taahhütsüz fiyatlar üzerinden hizmet almaya devam edeceği hususlarında kısa mesaj veya arama yoluyla bilgilendirilir.”

MADDE 10 – Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) Mücbir sebepler dışında işletmeciler tarafından hizmetin kesintisiz olarak sürdürülmesi esastır. Hizmetin sunumu:

a) Tüketici menfaatinin korunması amacıyla hizmetin mutat kullanım düzeyinin çok üzerinde olduğunun tespiti durumlarında aboneye bilgi verilerek kısıtlanabilir veya durdurulabilir. Aboneye bilgi vermenin mümkün olmadığı ve kısa süre içinde müdahale edilmesi gereken hallerde tüketici menfaatinin korunmasını teminen aboneye bilgi verilme zorunluluğu aranmayabilir.

b) Faturanın son ödeme tarihinde ödenmemesi halinde, abone bilgilendirilerek kısıtlanabilir ya da öncelikle kısıtlanma uygulanmak üzere durdurulabilir.

(2) Hizmetin;

a) Kısıtlanması: Abone hattının acil arama hizmeti ve işletmeci müşteri hizmetleri numarası hariç olmak üzere, giden aramalara ve kısa mesajlara kapatılması şeklinde, internet erişim hizmetlerinde, internet bağlantı hızının düşürülmesi veya asgari olarak abonenin borcunu ödemesine imkân verecek şekilde bazı internet sayfalarına erişim sağlanması,

b) Durdurulması: Abone hattının, acil arama hizmeti hariç olmak üzere, gelen ve giden aramalar ile kısa mesajlara kapatılması ve internet erişim hizmetlerinin durdurulması,

şeklinde uygulanabilir.

(3) Hizmetin kısıtlanması ve durdurulması uygulamalarına ilişkin olarak:

a) Hizmet kısıtlanmadan veya durdurulmadan makul bir süre öncesinde aboneler kısa mesaj, arama veya sesli yanıt sistemi yöntemlerinden biri ile;

1) Hizmetin kısıtlanma veya durdurulma gerekçesi ve kriterleri,

2) Hizmetin kısıtlandığı veya durdurulduğu sürelerin, varsa taahhütname bitiş tarihini etkileyip etkilemediği,

3) Açma kapama ücreti uygulanacak durumlar için asgari yedi gün önce olacak şekilde borcun ödenmemesi halinde kısıtlama ya da durdurma işleminin yapılacağı tarih bilgisi ve alınacak açma kapama ücreti tutarı,

4) Kısıtlanma veya durdurulmanın kaldırılma zamanı ve şartları,

hakkında bilgilendirilir.

b) Hizmetin kısıtlandığı dönemde, aboneye en fazla kısıtlamanın başladığı tarihi takip eden ilk fatura kesim tarihine kadar ücret yansıtılabilir. Yeni fatura döneminin başlaması ile birlikte, hizmet durdurulur veya hizmetin durdurulması uygulamasında olduğu gibi ücret yansıtılmaksızın, hizmet kısıtlı olarak sunulmaya devam edilir.

c) Faturanın son ödeme tarihinde ödenmemesi nedeni ile hizmetin durdurulması durumunda, hizmetin durdurulduğu tarihten itibaren aboneye cihaz ücreti ve telsiz kullanım/ruhsatname ücreti hariç herhangi bir hizmet bedeli yansıtılmaz. Ödeme yapıldıktan sonra en geç yirmi dört saat içinde hizmetin sunumuna devam edilir.

ç) İşletmeci tarafından, abonenin faturasını ödememesi nedeni ile hizmetin kısıtlanması/durdurulması ve hattın tekrar hizmete açılması durumunda, bir takvim yılındaki ilk açma-kapama işlemi için aboneye herhangi bir ad altında ücret yansıtılamaz.

d) Faturanın son ödeme tarihinde ödenmemesine rağmen hizmeti kısıtlamaksızın veya durdurmaksızın devam etmek isteyen işletmeci, her fatura dönemi için ayrı ayrı olacak şekilde ancak gerekli bilgilendirmeyi yaptıktan sonra abonenin ispatlanabilir irade beyanını alarak hizmet sunumuna ve ücret tahakkukuna devam edebilir.

e) Abonenin faturasını ödememesi nedeni ile hizmetin kısıtlanması ve durdurulması süreçleri ile ilgili ayrı ayrı olacak şekilde, ödenmemiş fatura adedi ve gecikme süresi gibi hizmetin kısıtlanması veya durdurulması sürecini başlatan somut kıstaslar, bu madde kapsamında düzenlenen diğer hususlarla birlikte kolay erişilebilir bir şekilde işletmeci internet sayfasında yer alır.”

MADDE 11 – Aynı Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin birinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) İşletmeciler, abonenin ispatlanabilir irade beyanı doğrultusunda; mali mevzuata uygun olarak düzenlenen faturayı posta ile veya asgari olarak fatura tutarı ve son ödeme tarihini içeren fatura bilgilerini kısa mesaj veya elektronik posta yöntemi ile son ödeme tarihinden önce abonelere ulaşacak şekilde ücretsiz olarak göndermekle yükümlüdür. Fatura gönderilmesine ilişkin tercihin alınamadığı durumlarda kısa mesaj yöntemi kullanılır. Fatura bilgisinin elektronik posta veya kısa mesaj ile gönderilmesi durumunda:

a) Söz konusu gönderme işlemi son ödeme tarihinden en az yedi gün önce aboneye ulaşacak şekilde ücretsiz olarak yapılır.

b) Kısa mesaj veya elektronik posta içerisinde, asgari elli adet rassal karakter içeren ve işletmeci internet adresi altında yer alan tek biçimli kaynak bulucusu (URL) olacak şekilde abonenin ilgili faturasının görselini doğrudan görüntüleyebileceği internet sayfasının linki yer alır.”

“(3) İşletmeci elektronik ortamda gönderilen fatura veya kullanım detayı/ayrıntılı fatura için aboneden ücret talep edemez. Kullanım detayı/ayrıntılı fatura bilgilerinin elektronik ortamda gönderilmesi durumunda birinci fıkranın (b) bendindeki usul uygulanır.

(4) İşletmeciler güvenliği sağlamak kaydıyla Kurum tarafından ayrıca belirlenmediği sürece, abonelerin bir yıllık fatura ve kullanım detayı/ayrıntılı fatura bilgilerine çevrimiçi işlem merkezi üzerinden ücretsiz olarak erişebilmelerini temin eder.”

MADDE 12 – Aynı Yönetmeliğin 23 üncü maddesinin birinci ve beşinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) Aboneler abonelik sözleşmelerini her zaman ücretsiz olarak sona erdirebilir. Aboneler, abonelik sözleşmelerini feshetmek istedikleri takdirde bu taleplerini;

a) İşletmeci ya da adına abonelik sözleşmesi yapmaya/işlemlerini yürütmeye yetkili temsilcisine yazılı olarak yapmak,

b) Teyit edilmiş olmak kaydıyla işletmecinin faks numarasına göndermek,

c) Güvenli elektronik imza ile gönderilip saklanabilen metinler kullanmak,

ç) e-Devlet Kapısını kullanmak,

d) İşletmecinin çevrimiçi işlem merkezini kullanmak,

e) İşletmecide kayıtlı bulunan elektronik posta adresini kullanarak başvuruda bulunmak,

f) İşletmecinin müşteri hizmetlerini kullanmak,

g) Kurum tarafından belirlenebilecek diğer yöntemleri kullanmak,

suretiyle işletmecilerine iletirler. Fesih taleplerinde abonenin kimlik belgesi, kimlik bilgileri kontrol edilerek veya abonenin kimliği doğrulanarak fesih taleplerinin her şartta alınması sağlanır.”

“(5) Fesih işleminden sonra işletmeci geri kalan alacakları için borcu olan aboneye abonenin fesih talep tarihinden sonra en geç dört ay içinde son fatura gönderir. Bu süre sınırı, son faturaya uygulanan gecikme faizi ve yasal takipten doğan faturalar için geçerli değildir. Son faturanın süresi içerisinde ödenmemesi halinde, 19 uncu maddenin altıncı fıkrasında geçen son uyarıdan en az yedi gün önce işletmeci, başlığında adının geçtiği ve içeriği Kurum tarafından belirlenebilecek kısa mesaj ile asgari son fatura borcunun ödenmemiş olduğu ve borcun ödenmemesi halinde yasal takip başlatılacağı bilgisini abonenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası adına kayıtlı tüm aktif mobil numaralarına, mobil telefon hizmeti sunan işletmeciler vasıtasıyla gönderir.”

MADDE 13 – Aynı Yönetmeliğin 24 üncü maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(2) Değişiklik süreci, abonenin talebi üzerine abonesi olmak istediği internet servis sağlayıcı tarafından yürütülebilir. Abonenin talebi, yazılı olarak veya Kimlik Doğrulama Yönetmeliği hükümlerine göre kimlik doğrulaması yapılarak elektronik ortamda oluşturulan talep formu ya da abonelik sözleşmesinde vereceği onay şeklinde olabilir.”

MADDE 14 – Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Yetkili hat bilgilendirmesi

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin on dördüncü fıkrasının yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içinde, aynı işletmecide birden fazla hatta sahip olan abonelere ilgili fıkrayla tanınan imkâna ilişkin kısa mesaj yoluyla bilgilendirme yapılır.”

MADDE 15 – Bu Yönetmeliğin;

a) 1 inci, 2 nci, 4 üncü, 7 nci, 12 nci, 13 üncü, 15 inci ve 16 ncı maddeleri 1/3/2022 tarihinde,

b) Diğer hükümleri 31/12/2022 tarihinde,

yürürlüğe girer.

MADDE 16 – Bu Yönetmelik hükümlerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu Başkanı yürütür.

Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
Tarihi	Sayısı
28/10/2017	30224

Prime Esas Kazanç Miktarları ve Açıklamalar

Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a) Bendi Kapsamındaki Sigortalılar Yönünden Sigorta Primine Esas Olan ve Olmayan Kazançlar ile Kısmen Prime Tabii Tutulacak Kazançlar

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar yönünden prime esas kazançlar

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas alınacak olan kazançları Kanunun 80 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin bir, iki ve üç numaralı alt bentlerinde açıklanmıştır. Buna göre;

“Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.

a) Prime esas kazançların hesabında;

1) Hak edilen ücretlerin,

2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,

3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,

brüt toplamı esas alınır.”

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar yönünden ücret ve ücret niteliğindeki kazançların prime tabii tutulması

5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının on iki numaralı bendinde ücret, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutar olarak tanımlanmıştır.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların yukarıda açıklanan ücretlerinin prime esas kazanca dahil edilebilmesi için Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre hak edilmesi yeterli olup, sigortalıların ay içindeki prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, söz konusu ücretlerin ödenip ödenmediğine veya ne zaman ödendiğine bakılmaksızın, hak edildiği ayın prime esas kazancına dahil edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır.

4857 sayılı Kanunun 59 uncu maddesinde iş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücretin, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödeneceği öngörülmüştür.

Bu doğrultuda, sigortalıların hak kazanıp da kullanmadıkları yıllık izin sürelerine ait ücretlerin hizmet akdinin feshinden sonra ödenmesi halinde, 4857 sayılı Kanunun 59 uncu maddesine göre akdin feshedildiği tarihte hak kazanıldığı nazara alınarak, bu nitelikteki yıllık izin sürelerine ilişkin ücretler akdin feshedildiği ayın kazancına dahil edilecektir. Akdin feshedildiği ayda çalışılan gün sayısına tekabül eden günlük prime esas kazancın, prime esas günlük kazanç alt sınırının 7,5 katından fazla olması halinde, aşan kısım prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Diğer yandan iş akdinin askıda olduğu bir dönemde fiili çalışması olmayan bir sigortalıya yıllık izin ücretinin ödenmesi  halinde  yıllık izin ücreti prime esas kazanç bildirimi yapılan  en son ayın kazancına dahil edilecektir. Aynı şekilde istirahat nedeniyle  iş akdi askıda olan bir sigortalının akdin askıda olduğu dönemde hizmet akdinin feshedilmesi ve yıllık izin hakkının da kullanılmamış olması halinde izin  ücretinin de hizmet akdinin feshedilmesi ile birlikte ödenecek olması nedeniyle yıllık izin ücreti  prime esas kazanç bildirimi yapılan  en son ay için verilecek  aylık prim ve hizmet belgesiyle tahakkuk ettirilerek prim kesilecektir.

Diğer taraftan,

– Toplu iş sözleşmeleri uyarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan personel ile toplu iş sözleşmesine tabi olmakla birlikte sendikalara üye olmamaları nedeniyle özel sektöre ait işyerlerinde sözleşme kapsamında bulunmayan personele geriye yönelik olarak ücret farkı ödenmesine karar verilmesi halinde, söz konusu ücret farkları, ilişkin oldukları ayların,

– Toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulandığı işyerlerinde, bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara, Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverenlerce de toplu iş sözleşmelerine dayanılarak istirahatli bulunan süre için ayrıca ücret ödenmesi durumunda, bu ücretler istirahatli bulunulan ayların,

– Kamu kurumlarında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için mahkeme kararları veya idarece verilen kararlar gereğince geriye yönelik ücret ödenmesi halinde bu ücretler ilişkin oldukları ayların,

kazancına dahil edilerek prime tabi tutulacaktır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar yönünden ücret dışı ödemelerin prime tabii tutulması

Sigortalıların prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, ücret dışındaki diğer ödemeler öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilecektir.

Ücret dışında sigortalılara ödenmekte olan prim, ikramiye gibi her türlü ödemeler, ödemenin yapıldığı ayın kazancına dahil edilerek prime tabi tutulmaktadır. Ancak, sözü geçen ödemelerin ücret ile birleştirilerek prime tabi tutulması durumunda, bazı sigortalıların aylık prime esas kazançları tutarı, prime esas kazancın üst sınırını aşabilmektedir.

Bu durumda, sigortalılara, ücretinin yanı sıra prime esas kazanca dahil edilebilecek nitelikte ücret dışında ödeme yapılması halinde, bu nitelikteki kazançlar, prime esas günlük kazanç üst sınırının otuz katı aşılmamak kaydıyla prime tabi tutulacak, buna karşın her iki kazanç toplamının üst sınırı aşması halinde, ücret dışındaki ödemenin üst sınırı aşan kısmı, Kanunun 82 nci maddesi hükmü de dikkate alınarak en fazla takip eden iki ayın prime esas kazanç tutarına dahil edilecektir.

Toplu iş sözleşmelerine tâbi işyerleri ile  kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemeler de yine ödendiği ayın kazancına dahil edilecektir.

Sigortalılara çeşitli nedenlerle (ücretsiz izin, istirahat gibi) ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir.

Diğer taraftan, toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda bu ödemeler 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi hükmünde belirtilen prime esas kazanç alt ve üst sınırları da  nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tâbi olduğu en son ayın kazancına dahil edilecektir.

Hizmet akdinin feshinin geçersizliği halinde yapılacak ödemeler

İş Kanununun uygulandığı otuz veya daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde en az altı aylık kıdemi bulunan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesinin geçerli sebep gösterilmeden veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı iş mahkemesince veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verilmesi halinde;

İşçiyi başvurusu halinde bir ay içinde işe başlatmayan işverence işçiye ödenen ve mahkeme veya özel hakemce belirlenen en az dört, en çok sekiz aylık ücreti tutarındaki tazminatın, niteliği itibariyle ücret sayılabilecek bir kazanç durumunda olmaması ve işe başlatılmayan sigortalının sigortalılık niteliğinin de kalmaması nedeniyle anılan tazminat tutarı prime tabi tutulmayacaktır.

Feshin geçersizliğine dair mahkeme veya özel hakem kararının kesinleştirilmesine kadar işçiye çalıştırılmadığı süre için en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakların da işverenin işçiyi işe başlatması veya başlatmamasına bakılmaksızın ödeneceğinden, bu düzenleme ile, feshin geçersizliğine dair karar alan işçiyi, işe başlatıp başlatmama konusunda işverene verdiği inisiyatife karşılık işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer haklarının ödenmesini hüküm altına alarak korumuş, sözleşmenin fesih tarihini, en çok dört aya kadar ileri bir tarihe atmış bulunmaktadır.

Buna göre, işçinin işe iadesi için kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının kendisine tebliğinden itibaren on iş günü içinde işe başlamak üzere başvurmuş olması kaydıyla, işe başlatılsın veya başlatılmasın bu nitelikteki işçilere çalıştırılmayan süre için ödenen en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklar, akdin feshedildiği aydan başlanılarak ilgili ayların prime esas kazançlarına dahil edilerek işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primler kesilecek ve bu süreler hizmetten sayılacaktır.

Öte yandan, işçi işe başlatıldığında bildirim süresine ait (ihbar) ücreti ile kıdem tazminatı peşin olarak ödenmiş ise işçiye ödenecek en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer alacaklarından mahsup edileceğinden,  5510 sayılı Kanunun değişik 80 inci maddesi uyarınca bildirim süresine ait (ihbar) ücret ile kıdem tazminatının prime tabi tutulmaması nedeniyle işçiye işe başlatılması halinde ödenecek en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer hakları mahsup edilmemiş haliyle prime tabi tutulacak ve bu süreler prim ödeme gün sayısından sayılacaktır.

Bu doğrultuda, 4857 sayılı İş Kanununun 21 inci maddesi uyarınca işçiye ödenecek olan en çok dört aya kadar ücret ve diğer alacaklardan (haklardan)  prim alınarak bu süreler prim ödeme gün sayısı olarak değerlendirilecektir.

Sigortalıların idari yargı kararlarına istinaden görevlerine iade edilmesi üzerine yapılacak işlem

Anayasa ile tanınan, kamu hizmetinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri yürütmek üzere “diğer kamu görevlilerinin” çalıştırılması, bu kişilerin “atanma, görev, yetki, her türlü özlük hakları ile hukuki durumlarının kanunlarla düzenlenmesi” esasının sonucu olarak bazı kişiler; toplu iş sözleşmesi ile istihdam edilen ve iş hukuku kurallarına bağlı bulunan işçilerden farklı olarak idare hukuku içinde yer almaktadırlar.

Bu nedenle, bazı işyerlerinin hukuki statüleri, hangi istihdam şeklinde personel çalıştırılacağını belirtmekte ve bunlardan bir kısmı, memur ya da işçi statüsünde olmayan sözleşmeli personel niteliğini taşımaktadır. Kamu hizmeti görevi yapan bu durumdaki personel ile işveren arasındaki ilişkiden doğan uyuşmazlıklar da idari yargının görev alanına girmektedir.

Bu durumdaki personelin görevlerine işverenlerince son verilmesi veya işten uzaklaştırılması üzerine görevlerine iadesi amacıyla idari yargı nezdinde açılan davalar üzerine anılan mahkemelerce yürütmenin durdurulmasına karar verilmesi durumunda, esas hakkında karar verilinceye kadar eski, yani idari işlemin tesisinden önceki durumun devamı sağlanmaktadır. İdareler bu kararların gereklerine göre ve gecikmeksizin işlem yapmaya veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu konudaki ana kural, yürütmenin durdurulması kararının geriye yürür biçimde sonuç doğurması, dava konusu işlemin yapıldığı andan önceki durumun geri gelmesidir.

Aynı şekilde, kamu personeli durumunda olan bir kimsenin işverence görevine son verilmesi üzerine işveren (idare) aleyhine açtığı iptal davası sonucunda mahkemece işlemin iptaline karar verilmişse, idarece yapılmış idari işlem ve buna bağlı olarak yapılmış diğer işlemlerin eski durumuna getirilmesi gerekmektedir.

İptal davası sonucunda iptal veya göreve iade kararı verilmesiyle yasa gereği, kişinin görevde olmadığı sürelerdeki hakları kendisine verilmekte, ücreti ödenmekte ve kişinin bu idari davadan önceki durumu işverence (idarece) sağlanmaktadır.

İdari yargı tarafından verilen kararlara istinaden sigortalılara fiilen çalışmadıkları süreler için ücret ve benzeri nitelikte ödeme yapılması halinde; ücretler, ilişkin olduğu aylara mal edilmek, ücret dışındaki diğer ödemeler ise ödendiği ayın kazancına dahil edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır.

Öte yandan İdare Mahkemesi kararlarına göre görevlerine iade edilen sigortalı personel ile ilgili olarak ödenmesine karar verilen ücretlere ilişkin düzenlenmesi gereken ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin;

1) 17/4/2012 tarihine kadar kesinleşen mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihini takip eden günü,

2) 17/4/2012 tarihinden sonra mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihini takip eden günü,

takip eden ayın 23’üne kadar, Kuruma, e-sigorta kanalıyla gönderilmesi veya kağıt ortamında verilmesi halinde yasal süresi içinde verilmiş kabul edilecektir.

Aynı şekilde İdare mahkemesi kararlarına göre görevlerine iade edilen sigortalı ile ilgili olarak, ödenmesine karar verilen ücretlere ilişkin sigorta primlerinin, mahkeme kararının idareye tebliğ edildiği tarihi takip eden günü, izleyen ay/dönemin sonuna kadar Kuruma ödenmesi halinde yasal süresi içinde ödenmiş kabul edilecektir.

Kısmen Prime Tabi Tutulacak Kazançlar

Yemek paraları

Sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin, işyerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için belirlenen günlük asgari ücretin % 6’sının, yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarı,  prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmayacak, dolayısıyla bu tutardan prim kesilmeyecektir.

Bu durumda, yemek parası adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar,

Brüt Günlük Asgari Ücret   x  % 6= Günlük istisna tutarı

Yemek Parası Verilen Gün Sayısı (Ay içinde fiilen çalışılan gün sayısı) X Günlük istisna tutarı  = Aylık İstisna Tutarı,

Ödenen Yemek Parası – İstisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Parası

formülü vasıtasıyla hesaplanacaktır.

Çocuk zammı (yardımı)

Sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla ve fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitimi Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ya da işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarından en fazla iki çocuk (iki çocuk dahil) için çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerin, çocuk başına 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin %2’si, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (C) bendi kapsamında çalışan sigortalıların aynı şartları haiz her bir çocuğu için % 4’ü oranındaki tutarı,

aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

Brüt Aylık Asgari Ücret X%2=Aylık İstisna Tutarı (Tek çocuk için)

Aylık İstisna Tutarı (Tek Çocuk için) X Çocuk Sayısı (İki çocuğa kadar) = İstisna Tutarı

Ödenen Çocuk Zammı- İstisna Tutarı: Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Çocuk Zammı

Aile zammı (Yardımı)

Sigortalılara aile zammı adı altında yapılacak ödemelerin, sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, sigortalının eşinin Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmaması ve Kurumdan gelir veyahut aylık almaması durumunda, 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin %10’u,  657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (C) bendi kapsamında çalışan sigortalıların aynı şartları haiz eşi için  % 20’si oranındaki tutar aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

Brüt Aylık Asgari Ücret X  % 10 = İstisna Tutarı,

Ödenen Aile Zammı – İstisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Aile Zammı,

Formülü vasıtasıyla hesaplanacaktır.

Özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine (BES) ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları

Sigortalı adına ay içinde özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı adı altında işverence yapılan ödemeler toplamının aylık asgari ücretin % 30’una isabet eden kısmı prime esas kazanca dahil edilmeyecek, kalan tutar ise ödendiği ayın prime esas kazancına dahil edilecektir.

Özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı adı altında işverenlerce yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar;

Brüt Aylık Asgari Ücret  X  % 30 = İstisna Tutarı,

Özel Sağlık Sigortası Primi + Bireysel Emeklilik Katkı Payı – İstisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Özel Sağlık Sigortası Primi ve Bireysel Emeklilik Katkı Payı Tutarı,

Formülü vasıtasıyla hesaplanacaktır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar yönünden prime tabi tutulmayacak kazançlar    

Ayni yardımlar

İşverenlerce sigortalılara ayni (mal) olarak yapılan yardımlar, tutarları üzerinde durulmaksızın, prime esas kazançlara dahil edilmeyecektir. Ancak, ayni yardımların sigortalılara nakden ödenmesi halinde (örneğin yağ parası, un parası, ayakkabı parası, giyim yardımı gibi) prime tabi tutulması gerekmektedir.

Ölüm, doğum ve evlenme yardımları

Ölüm, doğum ve evlenme hallerinde işverenlerince sigortalılara  yapılan nakdi yardımlar, miktarı ne olursa olsun  prime esas kazançların hesabında dikkate alınmayacaktır.

Sigortalının anne ve babası, eşi veya çocuğunun ölümü halinde sigortalıya verilen ölüm yardımı ile sigortalının evlenmesi veya çocuğunun olması halinde işveren tarafından yapılan doğum ve evlenme yardımları prime esas kazançların hesabına dahil edilmeyecektir.

Görev yollukları

6245 sayılı Harcırah Kanununun 3 üncü maddesinde belirtilen yol masrafı, gündelik, aile masrafı ve yer değiştirme masrafı niteliğinde yapılan ödemeler yolluk kapsamındadır.

Bu bakımdan, sigortalılara bireysel iş sözleşmesine veya toplu sözleşmeye dayanılarak ve işveren tarafından sigortalının geçici bir görevle başka yere gönderilmesi veya görev yerini değiştirmesi dolayısıyla verilen ve yolluk kavramına giren ödemeler prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

1/9/2012 tarihli 28398 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren (mülga) İşveren Uygulama Tebliğinin 7.8-Prime Tabi Tutulmayacak Kazançlar” başlıklı maddesinin “7.8.3-Görev Yollukları” başlıklı alt maddesinde yapılan açıklamada 6245 sayılı Harcırah Kanununa atıfta bulunulmuş ise de yapılan atıf, görev yolluğu kavramı kapsamına giren ödemelerin neler olduğunun belirtilmesinden ibaret olup,  sigortalının görevli bulunduğu yerden geçici bir görevle başka yerlere gönderilmesi veya görev yerinin değiştirilmesi dolayısıyla yol masrafı, gündelik (yevmiye), yer değiştirme masrafı olarak duruma bağlı yapılan ödemelerdir ve “görev yolluğu” olarak yapılan bu ödemelerin belge ile kanıtlanması halinde  prime esas kazanca dahil edilmemesi gerekmektedir.

Yol yardımı ya da yol parası ise sigortalıya işe gidip gelebilmesinde destek olarak verilen ek bir ödeme olup; söz konusu ödemenin 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtildiği şekilde  “(b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur.” hükmü gereği prime esas kazanca dahil edilmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda işe gelip gitmek amacıyla sigortalıya ödenen yol paraları bu kapsama alınmayacak olup bu ödemelerin tamamı prime esas kazanca dahil edilecektir.

Diğer taraftan, sigortalıya yapılan bir ödemenin görev yolluğu mahiyetinde olduğunun belge ile kanıtlanması gerektiğinden, bu durumu ispatlayacak görev yolluğu ile ilgili evrakların işveren tarafından muhafaza edilmesi ve Kurumumuzca istenildiğinde ibraz edilmesi gerekmektedir.

Seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödemeler ve keşif ücreti

6245 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde sayılan daire ve müesseselerde çalışan sigortalılardan, arazi üzerinde seyyar olarak vazife gören işçilere ilgililerin belediye hudutları haricinde ve belirli bir görev sahası dahilinde, seyyar olarak yaptıkları vazifenin gerektirdiği masrafların karşılığını teşkil etmek üzere 6245 sayılı Kanunun 49 uncu maddesine göre ödenen seyyar görev tazminatı, sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecektir.

İş akdinin feshi veya çeşitli sebeplerle işten ayrılan işçilere işveren tarafından bir defaya mahsus olmak üzere ödenen kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödemeler ve keşif ücreti; prime esas kazancın hesaplanması sırasında dikkate alınmayacaktır.

Ancak,  yukarıda belirtilen ödemeleri kanıtlayıcı nitelikteki belgeler, gerektiğinde denetim elemanlarına ibraz edilecektir.

İhbar tazminatı

4857 sayılı Kanunun 17 nci maddesinde, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerektiği, işçinin kıdemine göre değişen süreler sonunda iş sözleşmesinin feshedilmiş sayılacağı, bildirim şartına uymayan tarafın, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminatı (ihbar tazminatı) ödemek zorunda olduğu belirtilmiştir. Bu durumda sigortalının işyeri ile hukuki ilişkisi iş sözleşmesinin feshi ile sona ermiş olduğundan, ödenen tazminat, ücret niteliğinde olmadığı için prime esas kazanca da dahil edilemeyecektir.

Ayrıca, işverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, 4857 sayılı İş Kanununun 18, 19, 20 ve 21 inci maddeleri hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceğinden, İş Kanununun 18 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulama alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda da işçinin işyeri ile olan hukuki bağı, iş sözleşmesinin feshi ile sona erdiğinden, işçiye ödenen kötü niyet tazminatı prime esas kazanca da dahil edilemeyecektir.

Ancak, işçiye bildirim süresince iş araması için belli bir süre izin verilmesi İş Kanununun gereği olup, bu süre zarfında işçi-işveren arasındaki hukuki bağ sona ermediğinden bildirim süresi içinde işçinin aldığı ücretler prime esas kazanca da dahil edilecektir.

Aynı şekilde 4857 sayılı Kanun dışında 6098 sayılı Borçlar Kanunu ve diğer Kanunlara tabi çalışanlara kendi mevzuatlarında yer alan düzenlemeleri uyarınca yapılacak benzer nitelikteki ihbar tazminatı ödemeleri de ücret niteliğinde olmadığı için prime esas kazanca  dahil edilemeyecektir. Ancak bu Kanunlara göre  işçiye bildirim süresince iş araması için belli bir süre izin verilmesi ve  bu süre zarfında işçi-işveren arasındaki hukuki bağ sona ermediğinden bildirim süresi içinde işçinin aldığı ücretler prime esas kazanca da dahil edilecektir.

Kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı)

İşyerlerinde para veya kıymetli evrak ya da eşya muhafazası ile görevli bulunan sigortalılara muhtemel açıkları kapatmak amacıyla işverenler tarafından ödenen kasa tazminatları, ücret niteliğinde sayılamayacağından, prime esas kazançtan istisna tutulması gerekmektedir.

Ancak,  kasa tazminatı niteliğinde olan ödemelerin para ve kıymetli evrak veyahut eşya muhafazası ile görevli bulunan sigortalıya ödenmesi gerektiğinden, bu tür sorumluluğu bulunmayan sigortalılara bu nitelikte bir ödemenin yapılması halinde söz konusu ödemeler prime esas kazanca dahil edilecektir.

Kanunda istisna olarak sayılmayan diğer ödemeler

5510 sayılı Kanunun değişik 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı ve diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnaların 5510 sayılı Kanunun uygulanmasında dikkate alınmayacağı öngörüldüğünden, sigortalılara yakacak, temizlik, aydınlatma ve benzeri nitelikte yapılan giderler yahut tahsil veya mesken yardımı gibi kanunda ismen sayılmayan bu tür ödemelerin tamamı, (ödeme her ne adla yapılırsa yapılsın) ödendiği ayın kazancına ilave edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır.

Öte yandan, Kanundaki “diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnaların 5510 sayılı Kanunun uygulanmasında dikkate alınmayacağı “hükmüne  istinaden 6772 sayılı “Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkında Kanun”a istinaden ödenmekte olan ikramiyeler prime tabi tutulacağı gibi, İş Kanununun 61 inci maddesindeki istisnai hüküm üzerinde durulmaksızın yıllık izin ücretlerinin tamamı da sigorta ve genel sağlık sigortası primine esas kazançlara dahil edilecektir.

2022 yılı Prime esas kazançların alt ve üst sınırları ile bazı işlemlere esas tutarlar

Alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, sigortalıların yaşlarına uygun asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının 7,5 katı, ancak sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri için 3 katıdır.

Günlük kazançları alt sınırın altında olan sigortalılar ile ücretsiz çalışan sigortalıların günlük kazançları alt sınır üzerinden, günlük kazançları üst sınırdan fazla olan sigortalıların günlük kazançları da üst sınır üzerinden hesaplanır.

T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

Sayı : E-24010506-010.06.01-38246807

Tarih: 07.01.2022

Konu : Prime esas kazançların alt ve üst sınırları ile bazı işlemlere esas tutarlar

GENELGE

2022/1

4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine istinaden Asgari Ücret Tespit Komisyonunca 2022 yılı için uygulanacak olan asgari ücret, 1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arası için tespit edilerek, 17/12/2021 tarihli ve 31692 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Asgari Ücret Tespit Komisyonunca alınan karara istinaden, 1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arası için bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücret 166,80 (yüz altmış altı lira seksen kuruş) Türk Lirası olarak tespit edilmiştir.

Buna göre, 1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında uygulanmak üzere sigortalılar için sigorta primine esas günlük ve aylık kazançların alt ve üst sınırlarında, yurt dışında geçen süreler ile hizmet borçlanmalarında, isteğe bağlı sigortalılar ve genel sağlık sigortalılarının ödeyecekleri primlerde dikkate alınacak tutarlar ile idari para cezalarında, geçici iş göremezlik, cenaze ve emzirme ödeneklerinde dikkate alınacak tutarlar aşağıda gösterilmiştir.

1- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların sigorta primi ve işsizlik sigortası primlerine esas günlük ve aylık kazançlarının alt ve üst sınırları

1.1- Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalılar için;

a) Özel sektörde:

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında sigorta primine esas;

Günlük kazanç alt sınırı : 166,80 TL

Aylık kazanç alt sınırı : 5.004,00 TL

Günlük kazanç üst sınırı : 1.251,00 TL

Aylık kazanç üst sınırı : 37.530,00 TL

b) Kamu sektöründe:

15/12/2021 – 14/1/2022 döneminde sigorta primine esas kazanç alt sınırı;

2021 yılı Aralık ayının ikinci yarısı için: 119,25 TL x 16 gün = 1.908,00 TL

2022 yılı Ocak ayının ilk yarısı için :166,80 TL x 14 gün = 2.335,20 TL

15/12/2021-14/1/2022 devresi için : 1.908,00 TL + 2.335,20 TL = 4.243,20 TL

15/12/2021 – 14/1/2022 döneminde sigorta primine esas kazanç üst sınırı;

2021 yılı Aralık ayının ikinci yarısı için: 894,38 TL x 16 gün = 14.310,08 TL

2022 yılı Ocak ayının ilk yarısı için :1.251,00TL x 14 gün =17.514,00 TL

15/12/2021-14/1/2022 devresi için :14.310,08 TL +17.514,00 TL =31.824,08 TL

15/1/ 2022 ila 14/12/2022 tarihleri arasında sigorta primine esas;

Aylık kazanç alt sınırı : 5.004,00 TL

Aylık kazanç üst sınırı :37.530,00 TL

1.2- Çırak ve öğrenciler için;

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 25 inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca; aday çırak, çıraklar, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında okumakta iken staja, tamamlayıcı eğitime veya alan eğitimine tabi tutulan öğrencilerin sigorta primleri, asgari ücretin yüzde ellisi üzerinden hesaplanmaktadır.

Buna göre, bu kapsamda yer alan çırak ve öğrencilerin prime esas kazançları;

a) Aylık prim ve hizmet belgelerini ayın 1’i ila 30’u arasında düzenleyenler için;

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında;

Günlük kazanç tutarı : 83,40 TL

Aylık kazanç tutarı :2.502,00 TL

b) Aylık prim ve hizmet belgelerini ayın 15’i ila takip eden ayın 14’ü arasında düzenleyenler için;

15/12/2021- 14/1/2022 dönemi için;

2021 yılı Aralık ayı günlük kazanç tutarı: 119,25 TL x %50 = 59,63 (*)TL

2022 yılı Ocak ayı günlük kazanç tutarı: 166,80 x %50 =83,40 TL

2021 yılı Aralık ayının ikinci yarısı için: 59,63TL x 16 gün = 954,08 TL

2022 yılı Ocak ayının ilk yarısı için :83,40 TL x 14 gün =1.167,60 TL

15/12/2021-14/1/2022 devresi için : 954,08 TL +1.167,60TL =2.121,68 TL

15/1/2022 ila 14/12/2022 tarihleri arasında sigorta primine esas;

Günlük kazanç tutarı : 83,40 TL

Aylık kazanç tutarı : 2.502,00 TL

1.3- Yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler ile bursiyer ve kursiyerler için;

Yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ve 2547 sayılı Kanunun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar ile Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerin sigorta primleri, prime esas günlük kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanmaktadır.

Buna göre, bu kapsamda yer alan öğrenci, bursiyer ve kursiyerlerin prime esas kazançları;

a) Aylık prim ve hizmet belgelerini ayın 1’i ila 30’u arasında düzenleyenler için;

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında;

Günlük kazanç tutarı : 166,80 TL Aylık kazanç tutarı : 5.004,00 TL

b) Aylık prim ve hizmet belgelerini ayın 15’i ila takip eden ayın 14’ü arasında düzenleyenler 

15/12/2021 – 14/1/2022 döneminde sigorta primine esas kazanç alt sınırı;

2021 yılı Aralık ayının ikinci yarısı için: 119,25 TL x 16 gün = 1.908,00 TL

2022 yılı Ocak ayının ilk yarısı için : 166,80 x 14 gün =2.335,20 TL 15/12/2021-14/1/2022 devresi için :1.908,00 TL + 2.335,20 TL = 4.243,20 TL

15/1/2022 ila 14/12/2022 tarihleri arasında sigorta primine esas;

Günlük kazanç tutarı : 166,80 TL

Aylık kazanç tutarı : 5.004,00 TL

1.4- Prime esas kazançlardan istisna tutulacak yemek parası, çocuk zammı ve aile zammı (yardımı) tutarları;

5510 Sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların;

– Yemek parası:

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında; 166,80 TL x % 6 =10,01 TL (*) (Günlük)

– Çocuk zammı:

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında; 5.004,00 x % 2 = 100,08 TL (Aylık)

– Aile zammı (yardımı):

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında; 5.004,00 x %10 =500,40 (Aylık) tutarındaki kazançları, prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

1.5- Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Olmayan Ülkelerde İş Üstlenen İşverenlerce Yurt Dışındaki İşyerlerinde Çalıştırılmak Üzere Götürülen Sigortalılar için;

5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin birinci fıkrası gereğince sigorta primine esas kazanç üst sınırı sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçiler için 3 katı olup söz konusu hüküm gereğince sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen sigortalıların;

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında;

Günlük kazanç alt sınırı : 166,80 TL

Aylık kazanç alt sınırı :5.004,00 TL

Günlük kazanç üst sınırı : 500,40 TL

Aylık kazanç üst sınırı : 15.012,00 TL

olarak uygulanacaktır.

1.6- 5510 sayılı Kanunun ek 9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde ayda 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlerin ödeyecekleri aylık kazançların alt ve üst sınırları ile 10 günden az sigortalı çalıştıranların ödeyeceği iş kazası ve meslek hastalığı primleri ve sigortalılarca yapılacak ödemeler

a) 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler

a.1- Ev hizmetlerinde sigortalı çalıştıran işverenin sigortalı ve işveren hissesi ile işsizlik sigortası primi dahil (5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi ile ikinci fıkrası, 4447 sayılı Kanunun 50 nci ve geçici 10 uncu maddeleri teşviklerinden yararlananlar için yapılan indirimler hesaplamaya dahil edilmemiştir.),

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında günlük kazanç alt sınırına göre ödeyecekleri tutar

Ayda 10 gün sigortalı çalıştıran için 166,80 x 10 x % 37,5 = 625,50 TL Ayda 30 gün sigortalı çalıştıran için 166,80 x 30 x % 37,5 = 1.876,50 TL

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında günlük kazanç üst sınırına göre ödeyecekleri tutar

Ayda 10 gün sigortalı çalıştıran için 1.251,00 x 10 x % 37,5 =4.691,25 TL

Ayda 30 gün sigortalı çalıştıran için 1.251,00 x 30 x % 37,5 =14.073,75 TL

a. 2- Ev hizmetlerinde sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalı çalıştıran işverenin sigortalı ve işveren hissesi dahil

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında günlük kazanç alt sınırına göre ödeyecekleri tutar

Ayda 10 gün sigortalı çalıştıran için 166,80 x 10 x % 32 = 533,76 TL Ayda 30 gün sigortalı çalıştıran için 166,80 x 30 x % 32 = 1.601,28 TL

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında günlük kazanç üst sınırına göre ödeyecekleri tutar

Ayda 10 gün sigortalı çalıştıran için 1.251,00 x 10 x % 32 =4.003,20 TL

Ayda 30 gün sigortalı çalıştıran için 1.251,00 x 30 x % 32 = 12.009,60 TL

b) 10 günden az sigortalı çalıştıranlar ile sigortalılar yönünden yapılacak ödemeler

b. 1- Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranların ödeyecekleri iş kazası ve meslek hastalığı primi,

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında günlük kazanç alt sınırına göre ödeyecekleri tutar

Ayda 1 gün sigortalı çalıştıranlar için 166,80 x % 2 =3,34 TL (*)

Ayda 9 gün sigortalı çalıştıranlar için 3,34 x 9 =30,06 TL

b.2- Ev hizmetlerinde aynı işveren yanında ayda 10 günden az sigortalı çalışanların ödeyecekleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası ile genel sağlık sigortası primi,

1/1/2022 ila 31/12/2022 tarihleri arasında günlük kazanç alt sınırına göre ödeyecekleri tutar

166,80 x 30 x % 32,5 = 1.626,30 TL

2- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında primlerini kendileri ödeyen sigortalıların prime esas aylık kazançlarının alt ve üst sınırları ile ödenecek prim tutarları

2.1- 5510 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesine tabi sigortalılar;

5510 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesine tabi olarak tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar,

…

SGK Genelgesi 2022/1 Tamamı İçin Tıklayınız

Kaynak: SGK

Kooperatiflerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullar

14 Ocak 2022 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 31719

Ticaret Bakanlığından:

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; kooperatif genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılma, öneride bulunma, görüş açıklama ve oy kullanmaya ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; kooperatif, kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliği genel kurullarına elektronik ortamda katılmaya, öneride bulunmaya, görüş açıklamaya ve oy kullanmaya ilişkin usul ve esasları, genel kurullara elektronik ortamda katılmaya ve oy vermeye ilişkin anasözleşme hükmünün örneğini, ortak ve temsilci tarafından oy kullanılma esaslarını, Elektronik Genel Kurul Sisteminin işleyiş esaslarını ve bu sistemin katılımcılarının yükümlülüklerini kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45 inci maddesinin yedinci fıkrasına dayanılarak düzenlenmiştir.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakan: Ticaret Bakanını,

b) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,

c) Bakanlık temsilcisi: 1163 sayılı Kanunun 87 nci maddesi uyarınca kooperatif, kooperatif birliği, kooperatif merkez birliği, Türkiye Milli Kooperatifler Birliği genel kurullarında bulundurulması gereken Bakanlık temsilcisini,

ç) Elektronik Genel Kurul Sistemi (EGKS): 1163 sayılı Kanunun 45 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca elektronik ortamda genel kurul yapacak kooperatiflerin kuracakları veya destek hizmeti alabilecekleri bilişim sistemini,

d) Elektronik ortamda katılma: Kooperatif genel kurul toplantılarına EGKS’den katılmayı, görüş açıklamayı, öneride bulunmayı ve oy kullanmayı,

e) Güvenli Elektronik İmza: 15/1/2004tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun 4 üncü maddesinde tanımlanan elektronik imzayı,

f) Kanun: 24/4/1969tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununu,

g) Kooperatif: 1163 sayılı Kanun, 18/4/1972tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ve 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun kapsamında faaliyet gösteren kooperatifleri, kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğini,

ğ) Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS): Kanunun ek 5 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca oluşturulan bilgi sistemini,

h) Ortak: Kanun hükümleri uyarınca kooperatif genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılma hakkı olan gerçek veya tüzel kişiyi,

ı) Temsilci: Kanunun 49 uncu maddesinde belirtilen hususlara göre kooperatif ortağını temsil etmeye yetkili kişiyi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Kurul Öncesi İşlemler

Genel kurula katılmaya ve oy vermeye ilişkin anasözleşme hükmü örneği ve uygulama

MADDE 5 – (1) Kanunun 45 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca EGKS’yi uygulayacak kooperatif anasözleşmesinde, Ek-1’de yer alan hükmün genel kurul toplantısının düzenlendiği bölüm altında ayrı bir madde olarak değiştirilmeden yer alması zorunludur.

(2) Anasözleşmelerinde Ek-1’de yer alan anasözleşme hükmü bulunan kooperatifler, yapacakları elektronik ortamdaki genel kurul toplantısında, ortakların ve temsilcilerin genel kurula elektronik ortamda katılabilmelerini ve oy verebilmelerini sağlamak zorundadır.

Genel kurula ilişkin bilgi ve belgelere erişimin sağlanması

MADDE 6 – (1) Kanunun 45 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca EGKS’yi uygulayacak kooperatiflerin, genel kurul toplantılarına ilişkin Kanun ve anasözleşme gereği yapılması zorunlu olan çağrıları, genel kurul öncesi ortakların incelemesine sunulması zorunlu olan belgeleri ve toplantı gündemine ilişkin belgeleri güvenli elektronik imzalı olarak Kanunda öngörülen süreler içinde 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri kapsamında EGKS’de ortakların erişimine sunar.

Genel kurula katılma bildirimi

MADDE 7 – (1) Genel kurula elektronik ortamda şahsen veya temsilcileri aracılığıyla katılmak isteyen ortaklar bu tercihlerini EGKS’den bildirir.

(2) Genel kurula temsilcinin katılacağı durumda temsilcinin kimlik bilgisinin EGKS’ye kaydedilmesi zorunludur. Temsilcinin toplantıya şahsen katılacağı durumlarda da yetkilendirme bu şekilde yapılabilir. Ortak, temsilci tayin ederken temsilcisini genel olarak yetkilendirebileceği gibi her bir gündem maddesine ilişkin ayrı ayrı da yetkilendirebilir. Temsilci, temsil edilenin talimatına uygun oy kullanır. Talimata aykırılık, oyu geçersiz kılmaz. Temsil edilenin temsilciye karşı hakları saklıdır.

(3) Genel kurula elektronik ortamda katılımda yalnızca ortaklar temsilci olarak tayin edilebilir ve bir ortak birden fazla ortağı temsil edemez. Toplantıya şahsen katılımda Kanunun 49 uncu maddesi çerçevesinde temsile ilişkin hükümler saklıdır.

(4) Tüzel kişi ortak adına, birinci ve ikinci fıkralar uyarınca EGKS’de yapılacak bildirimlerin tüzel kişi imza yetkilisince 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1526 ncı maddesinin dördüncü fıkrası gereğince tüzel kişi ortak namına kendi adlarına üretilen güvenli elektronik imzayla imzalanması gerekir.

(5) Genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılacağını bildiren ortak bu tercihini EGKS’de geri alabilir. Elektronik ortamda katılma yönündeki bu talebini geriye almayan ortağın kendisi veya temsilcisi genel kurul toplantısına şahsen katılamaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Genel Kurul Anındaki İşlemler

Genel kurula katılma

MADDE 8 – (1) Genel kurula elektronik ortamda katılım, ortakların ve temsilcilerin güvenli elektronik imzaları ile EGKS’ye girmeleriyle gerçekleşir.

(2) Toplantıya elektronik ortamda katılan ortaklara ve temsilcilere ilişkin liste toplantı başlamadan önce EGKS’den alınır. Bu liste, toplantıda hazır bulunanlar listesinin oluşturulmasında kullanılır.

Genel kurulun açılması

MADDE 9 – (1) Genel kurul toplantısı fiili ve elektronik ortamda aynı anda açılır. Toplantının açılabilmesi için Kanun, ilgili mevzuat ve anasözleşmede yer alan şartların yerine getirildiğinin Bakanlık temsilcisince de tespiti zorunludur. EGKS’deki teknik işlemlerin toplantı anında yerine getirilmesi için toplantı başkanı tarafından uzman kişiler de görevlendirilebilir.

Görüş iletme

MADDE 10 – (1) Ortak ve temsilci, elektronik ortamda katıldığı genel kurul toplantısında görüşlerini elektronik olarak iletir.

Oy verme

MADDE 11 – (1) Genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılanlar, toplantı başkanının ilgili gündem maddesine ilişkin oylamaya geçildiğini bildirmesinden sonra, oylarını EGKS üzerinden kullanır.

(2) Gizli oylamalarda kullanılan elektronik oyların gizliliğini koruyacak her türlü tedbir alınır.

(3) Her gündem maddesinin toplantı başkanının oylamaya geçildiğini bildirmesinden sonra ayrı ayrı oylanması zorunludur. Ortak ve temsilci ilgili gündem maddesine ilişkin olarak verdiği oyu değiştiremez. Oylama sonucu, EGKS üzerinden toplantı başkanına iletilir. Toplantı başkanı bu sonucu ve varsa elektronik ortamda gönderilen muhalefet şerhini tutanağa işletir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Kooperatiflerin yükümlülükleri

MADDE 12 – (1) Kanunun 45 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılma ve oy kullanma sistemini uygulayacak kooperatifler ile bu amaçla destek hizmeti sunacak şirketler aşağıda belirtilen yükümlülükleri de yerine getirmek zorundadır:

a) Kooperatifler, kendi kuracakları EGKS’nin Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunu Bakanlık tarafından belirlenip Bakanlığın internet sayfasında yayımlanan usul ve esaslar doğrultusunda tespit ettirip tescil ve ilan ettirmek zorundadır.

b) Kooperatiflerin kendisi ve varsa destek hizmeti aldıkları şirketler, EGKS’de yapılan tüm işlemlere ilişkin kayıtları, genel kurula elektronik ortamda katılan ortakların ve temsilcilerin kimlik bilgilerini, elektronik ortamda, bunların gizliliğini ve bütünlüğünü sağlayarak on yıl süreyle saklamak zorundadır.

c) Kooperatiflerin EGKS’yi kurmak yerine destek hizmeti alımını tercih etmeleri durumunda destek hizmeti alınan şirket için de (a) bendi hükmü uygulanır. EGKS’den kaynaklanan nedenlerle hak sahiplerinin uğrayacağı zararlardan gerek destek hizmeti alan kooperatifin, gerek destek hizmeti veren şirketin sorumluluğu genel hükümlere göre belirlenir.

ç) Kooperatiflerin kendisi ve varsa destek hizmeti aldıkları şirketler, hukuka aykırı olarak kişisel verilerin işlenmesini ve bu verilere erişilmesini önlemek amacıyla gerekli her türlü teknik ve idari tedbirleri alır.

Elektronik genel kurul sistemindeki işlemler

MADDE 13 – (1) EGKS üzerinden oluşturulan belgeler; toplantı başkanlığını oluşturan üyeler, kooperatif yönetim kurulu üyeleri ve Bakanlık temsilcisi tarafından güvenli elektronik imza ile de imzalanabilir.

Bakanlığın düzenleme yetkisi

MADDE 14 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili tereddütleri gidermeye, uygulamayı düzenlemeye ve EGKS’nin taşıması gereken teknik ve güvenlik kriterlerine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Bakanlık yetkilidir.

(2) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde; kooperatif ve üst kuruluşlarının genel kurul toplantılarına ilişkin diğer mevzuat hükümleri kıyasen uygulanır.

Geçiş hükmü

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) KOOPBİS’te EGKS’ler ile elektronik ortamda veri alışverişini mümkün kılan altyapı kuruluncaya kadar genel kurul belgeleri toplantı bitiminde, toplantı başkanı tarafından, Bakanlık temsilcisinin kurumsal elektronik posta adresine veya Kayıtlı Elektronik Posta hesabına gönderilir ya da elektronik belge taşımaya ve saklamaya elverişli bir ortam içinde Bakanlık temsilcisine teslim edilir.

Yürürlük

MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.

Ek-1

Genel Kurula Katılmaya ve Oy Vermeye İlişkin Anasözleşme Hükmü Örneği

Genel kurul toplantısına elektronik ortamda katılım

Kooperatifin genel kurul toplantılarına katılma hakkı bulunan ortakları bu toplantılara, 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca elektronik ortamda da katılabilir. Yönetim kurulu tarafından karar alınması veya genel kurul tarihinden 20 gün önce 4’ten az olmamak üzere ortakların en az 1/10’unun yazılı olarak talep etmesi halinde genel kurul toplantısı elektronik ortamda yapılır. Kooperatif, 14/1/2022 tarihli ve 31719 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kooperatiflerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca ortaklarının genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılmalarına, görüş açıklamalarına, öneride bulunmalarına ve oy kullanmalarına imkan tanıyacak elektronik genel kurul sistemini kurabileceği gibi bu amaç için oluşturulmuş sistemlerden de hizmet satın alabilir. Yapılacak tüm genel kurul toplantılarında anasözleşmenin bu hükmü uyarınca, kurulmuş olan sistem üzerinden ortakların ve temsilcilerinin, anılan Yönetmelik hükümlerinde belirtilen haklarını kullanabilmesi sağlanır.

Kooperatifçilik Eğitimi Yönetmeliği

14 Ocak 2022 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 31719

Ticaret Bakanlığından:

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslara göre belirlenen kooperatif ve üst kuruluşlarında yönetim ve denetim kurulu asıl veya yedek üyeleri için Ticaret Bakanlığı veya Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlarca verilecek kooperatifçilik eğitim programının süresini, konularını, eğitim sonucunda yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 55 inci ve 65 inci maddelerinin üçüncü fıkraları uyarınca çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslara göre belirlenen kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu asıl ve yedek üyelerinin, 18/4/1972 tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununun 20 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu asıl ve yedek üyelerinin ve 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca bu kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu asıl ve yedek üyelerinin alması gereken kooperatifçilik eğitimine ilişkin süreci kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 1163 sayılı Kanunun 55 inci ve 65 inci maddelerinin üçüncü fıkraları ile 1581 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrası ve 4572 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,

b) Eğitici: Kooperatifçilik eğitimini verecek olan kişiyi,

c) Eğitim Sağlayıcı: Ticaret Bakanlığı ile yapılacak protokol çerçevesinde bu Yönetmelikte belirlenen eğitim vermeye yetkili üniversiteleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını ve kooperatif üst kuruluşlarını,

ç) Faal kooperatif: 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 81 inci maddesine göre dağılmayan kooperatif ve üst kuruluşlarını,

d) Genel Müdürlük: Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğünü,

e) İl Müdürlüğü: Tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım ve Orman İl Müdürlüğünü; yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünü; diğer kooperatifler ve üst kuruluşları için Ticaret İl Müdürlüğünü,

f) İlgili Bakanlık: 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamındaki tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım ve Orman Bakanlığını, yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını ve diğer kooperatifler ve üst kuruluşlar için Ticaret Bakanlığını,

g) Kanun: 1163 sayılı Kooperatifler Kanununu,

ğ) Kooperatif:  Kanuna, 1581 sayılı Kanuna ve 4572 sayılı Kanuna göre faaliyet gösteren kooperatifler ile bunların üst kuruluşlarını,

h) Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS): Kanunun ek 5 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca oluşturulan bilgi sistemini,

ı) Kooperatifçilik eğitimi: Kanunun 55 inci ve 65 inci maddelerinin üçüncü fıkraları; 1581 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrası ve 4572 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca bu Yönetmelikle çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslara göre belirlenen kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu asıl ve yedek üyesi olmak için alınması gereken eğitimi,

i) Protokol: Kooperatifçilik eğitimi vermek üzere yetkilendirilecek Eğitim Sağlayıcı ile Bakanlık arasında imzalanacak yazılı belgeyi,

j) Üye: Kanun ile 1581 sayılı Kanuna tabi kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu asıl ve yedek üyelerini, 4572 sayılı Kanuna tabi kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu asıl ve yedek üyelerini,

ifade eder.

Kooperatifçilik Eğitimi ve Şartları

Üyeleri eğitim şartına tabi kooperatifler

MADDE 5 – (1) Aşağıdaki şartlardan birini sağlayan faal kooperatiflerin üyeleri eğitim şartına tabidir:

a) Esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet, tarım satış, tarım kredi ve pancar ekicileri kooperatifleri,

b) İnşaat ruhsatı alınmış ve ortak sayısı 50 veya daha fazla olan yapı, turizm geliştirme ve gayrimenkul işletme konularında faaliyet gösteren kooperatifler,

c) Ortak sayısı 50 veya daha fazla olan taşıma konularında faaliyet gösteren kooperatifler,

ç) Faaliyet konusuna bakılmaksızın 20 milyon Türk lirası ve üstü net satış hasılatı olan kooperatifler,

d) Faaliyet konusuna bakılmaksızın 1.000 ve daha fazla ortağı bulunan kooperatifler.

(2) Birinci fıkranın (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde yer alan kriterler için, seçimin yapıldığı genel kurul toplantı tarihi esas alınır.

Kooperatifçilik eğitimini alacaklar

MADDE 6 – (1) 5 inci maddede sayılan kooperatiflerin üyelerinin, seçilmelerini takiben en geç 9 ay içinde, kooperatifçilik eğitimini tamamlamaları şarttır.

(2) Kooperatiflerde bu Yönetmelik hükümleri uyarınca eğitim alan üyeler için kooperatif üst kuruluşlarında veya farklı amaçlı kooperatiflerde de görev almaları halinde yeni bir eğitim alma şartı aranmaz.

(3) 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) ve (ç) bentlerinde sayılanlar kooperatifçilik eğitiminden muaftır.

Kooperatifçilik eğitimi başvuruları

MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında kooperatifçilik eğitimi alması gereken kişiler, verilecek eğitimin şekline göre istenilen bilgi ve belgeler ile birlikte Eğitim Sağlayıcıya başvuruda bulunur.

(2) Kooperatifçilik eğitimi ücreti eğitim alan kişiler tarafından ödenir. Üyeler eğitim için ödedikleri ücreti kooperatife rücu edemez.

Kooperatifçilik eğitiminin süresi ve şekli

MADDE 8 – (1) Kooperatifçilik eğitimi süresi Bakanlık tarafından belirlenir. Kooperatifçilik eğitimi, 30 ders saati temel konular ve 10 ders saati destekleyici konulardan olmak üzere en az 40 ders saatinden oluşur. Her bir ders saati 50 dakikadır. Eğitim süresinin en az 4/5’inin tamamlanması şarttır.

(2) Kooperatifçilik eğitimi, yüz yüze yapılabileceği gibi uzaktan eğitim şeklinde de yapılabilir.

Uzaktan eğitimin temel prensipleri

MADDE 9 – (1) Uzaktan eğitim yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen kooperatifçilik eğitiminde kullanılacak sistemin;

a) Farklı kaynak ve farklı sistemlerde çalıştırılabilir, değişik eğitim setleri ile yeniden kullanılabilir, yönetilebilir ve izlenebilir, kullanıcılar tarafından kolayca erişilebilir, sağlam ve kullanıcı talebini karşılayabilir nitelikte olması,

b) Eğitim esnasında kullanıcıların katılımına imkân sağlayan etkileşimli ve eş zamanlı yapıda olması,

c) Katılımcıların sisteme giriş ve çıkışları, sistemde geçirdikleri süreler, kullanıcıların eğitimin ne kadarını tamamladığı ve benzeri verileri kayıt altına alabilir, izleyebilir ve raporlayabilir olması

gerekir.

Kooperatifçilik eğitimi konuları

MADDE 10 – (1) Kooperatifçilik eğitimi konuları; ilgili Bakanlıkların görüşü alınarak Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenir.

(2) Kooperatifçilik eğitimi; temel ve destekleyici konular olmak üzere asgari olarak Ek-1’de belirtilen konuları kapsar.

(3) Kooperatifin çalışma konusuna göre yapılacak protokol ile ilave destekleyici konular belirlenebilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Belgelendirme Süreci

Katılım belgesi

MADDE 11 – (1) Eğitim Sağlayıcı tarafından eğitimi tamamlayanlara kooperatifçilik eğitimi katılım belgesi verilir.

(2) Katılım belgesinde, kooperatifçilik eğitimini tamamlayanların adı ve soyadı, kimlik numarası, veriliş tarihi ve geçerlilik süresine ilişkin bilgilerin yanı sıra belge numarası ve benzeri bilgiler bulunur.

Belgenin iptali

MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca gerçeğe aykırı olarak bilgi verildiği, sahte belge kullanıldığı veya katılım belgesi alma koşullarının yitirildiğinin tespit edilmesi durumunda kooperatifçilik eğitimi katılım belgesi Bakanlıkça derhal iptal edilir ve ilgili Bakanlığa bildirilir.

(2) İptal işlemi, gerekçesi belirtilmek suretiyle belgenin verildiği makam tarafından başvuru sahibine bildirilir.

Belgenin geçerlilik süresi ve yenilenmesi

MADDE 13 – (1) Kooperatifçilik eğitimi katılım belgesinin geçerlilik süresi 8 yıldır.

(2) Bu sürenin sonunda kooperatiflerde üye olarak görev yapmak isteyenlerin 9 ay içerisinde Bakanlık tarafından belirlenecek konularda 10 saatten az olmamak üzere yenileme eğitimi alarak katılım belgelerini yenilemeleri şarttır. Yenileme eğitimi sonucunda alınan katılım belgelerinin süresi de 8 yıldır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Eğitim Sağlayıcı ve Yapılacak Protokol

Eğitim Sağlayıcı ve başvuru süreci

MADDE 14 – (1) Kooperatifçilik eğitimi Bakanlık tarafından veya Bakanlıkça yetkilendirilecek Eğitim Sağlayıcı tarafından verilir.

(2) Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlık tarafından yetkilendirilmeyen kurum ya da kuruluşlar kooperatifçilik eğitimi veremez.

(3) Eğitim Sağlayıcı kooperatifçilik eğitimi vermek üzere Bakanlığa yazılı olarak başvurur. Eğitim Sağlayıcı eğitim programını, eğitim içeriğini, eğitim süresini, eğitim verecek uzman ve akademisyenlerin yeterliklerini kanıtlayacak özgeçmişleri, yüz yüze eğitim için kullanılacak fiziki ortamları, çevrimiçi eğitim için kullanılacak dijital programları, internet alt yapısına ilişkin bilgileri ve eğitim ücret tarifesini gösterir raporu başvurusuyla birlikte Bakanlığa sunar.

(4) Bakanlıkça yapılacak değerlendirme neticesinde uygun görülen başvurular kabul edilerek Bakanlık ve Eğitim Sağlayıcı arasında imzalanacak protokol ile Eğitim Sağlayıcıya kooperatifçilik eğitimi verebilmesi için azami 4 yıl süre ile yetki verilir.

(5) Protokolün yürürlükte olduğu sürece ücret tarifesi, geçerli olacağı yıldan bir önceki yılın Aralık ayına kadar Bakanlığın bilgisine sunulur. Bakanlık, bu tarifenin; benzer eğitim kuruluşlarının ücret tarifeleri ile günün ekonomik ve sosyal koşullarını göz önünde bulundurarak, fahiş ya da aşırı düşük olduğunu değerlendirdiğinde Eğitim Sağlayıcıdan açıklama ve revizyon isteyebilir.

(6) Eğitim Sağlayıcının başvurusu, başvuru talebinin Bakanlığa ulaştığı tarihten itibaren bir ay içinde değerlendirilerek neticelendirilir. Başvuru neticesi Bakanlıkça başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir.

(7) Kooperatifçilik eğitiminin, Bakanlık tarafından verilmesi halinde, tahsil edilen eğitim ücret tutarları bütçeye gelir kaydedilir.

Eğitim Sağlayıcının yükümlülükleri

MADDE 15 – (1) Eğitim Sağlayıcı;

a) Eğitim takvimini, programını ve kontenjanları belirlemekle,

b) Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesiyle,

c) Yaptıkları planla ilgili eğitim notlarını hazırlayıp programın başlamasından en az 15 gün önce Bakanlığa vermekle,

ç) Programda belirtilen konuları işlemek ve konuların eğitime katılanlar tarafından dikkatle izlenmesini sağlayacak önlemleri almakla,

d) Eğitim programında yer alan konularda yeterli bilgi ve öğretme yeteneğine ve güçlü iletişim becerilerine sahip olan eğiticileri sağlamakla,

e) Her yıl ocak ayında bir önceki yıl içinde gerçekleştirdikleri eğitim faaliyetinin kapsamı ve içeriği konusunda Bakanlığa rapor sunmakla,

yükümlüdür.

Eğiticilerde bulunması gereken nitelikler

MADDE 16 – (1) Uzmanlık alanının Ek-1’de yer alan konulara uygun olması şartıyla temel ve destekleyici konulardan oluşan kooperatifçilik eğitimini verecek olan eğiticiler aşağıda belirtilen niteliklerden en az birini haiz olmalıdır:

a) Üniversitelerin hukuk, siyasal ve iktisadi ve idari bilimler fakültelerinde doktora düzeyinde eğitimini tamamlamış olması,

b) Kooperatifçilik konularında yüksek lisans veya doktora eğitimini tamamlamış olması,

c) Bakanlıkta müfettiş veya Genel Müdürlükte şube müdürü, uzman, daire başkanı ve daha üst görevlerde en az 5 yıl çalışmış olması,

ç) Kooperatif üst kuruluşlarında, denetimle görevli personel, temsile yetkili müdür ve daha üst görevlerde en az 8 yıl iş akdi ile çalışmış olması,

gerekir.

Bakanlıkça yapılacaklar

MADDE 17 – (1) Bakanlık; Eğitim Sağlayıcı ile tanzim edilen protokol çerçevesinde kooperatifçilik alanında işbirliği yapılan faaliyetlere, programlara, eğitimlere, seminerlere ilişkin duyuru Bakanlığın internet sitesinde yayınlanır. Gerekli görüldüğünde, işbirliği yapılması gereken diğer kurum ve kuruluşlarla temasa geçerek faaliyetlerin etkin şekilde yürütülmesi için destek verir.

(2) Kooperatifçilik eğitimini tamamlayanların kayıtları KOOPBİS’te tutulur.

Protokolün taraflarının sorumlulukları

MADDE 18 – (1) Bakanlık ve Eğitim Sağlayıcı işbirliği içerisinde yürütülen eğitimler ile diğer ortak faaliyetlerin uygulanması esnasında, yetki alanları içerisinde ve sorumluluklarına uygun olarak hareket ederler.

(2) Eğitim Sağlayıcı, kooperatifçilik eğitimini tamamlayanların verilerini KOOPBİS’e işler, ayrıca Ocak ayı sonuna kadar bir önceki yılın bilgilerini yazılı olarak ilgili Bakanlığa bildirir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Kooperatifçilik eğitiminin izlenmesi ve takibi

MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik gereğince kooperatifçilik eğitimi alması zorunlu üyelerin süresi içinde eğitim alıp almadıklarının denetimi il müdürlükleri tarafından yapılır. Bu denetimlerden sonra il müdürlükleri tarafından eğitim şartını sağlamayan üyelere gerekli uyarılar yazılı olarak yapılır.

Mevcut üyelerin durumu

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihte görev süresi devam eden üyelerde, yapılacak ilk seçimlere kadar kooperatifçilik eğitim şartı aranmaz. Kanunun 55 inci ve 65 inci maddelerinin üçüncü fıkralarında yer alan 9 aylık süre 31/12/2022 tarihine kadar seçilecek yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler için bu tarihten itibaren başlar.

Muafiyet

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihe kadar Bakanlıkça yürütülen Kooperatifçilik E-Sertifika Programını (KOOP-ES) tamamlayarak sertifika alanlar, kooperatifçilik eğitiminden bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 8 yıl süreyle muaftır. Bu sürenin sonunda sertifika alanların yenileme eğitimine katılımı zorunludur.

Yürürlük

MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.

Ekleri için tıklayınız

Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Genel Kurul Toplantıları 14/01/2022

14 Ocak 2022 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 31719

Ticaret Bakanlığından:

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; kooperatif ve üst kuruluşlarının genel kurul toplantılarının Kanuna, ilgili mevzuata ve ana sözleşmeye uygun olarak yapılmasına nezaret etmek üzere genel kurul toplantılarında görevlendirilecek Bakanlık temsilcilerinin nitelikleri, görevleri, yetkileri ve ücretleri ile temsilci görevlendirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa tabi kooperatifler ve üst kuruluşlarının genel kurul toplantıları ve bu genel kurul toplantılarında görevlendirilen Bakanlık temsilcileri ile Bakanlık temsilcisi görevlendirilmesi talebinde bulunacak kooperatifler hakkında uygulanır.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 86 ncı ve 87 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım ve Orman Bakanlığını; yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını; diğer kooperatifler ve üst kuruluşları için Ticaret Bakanlığını,

b) Faal kooperatif: 1163 sayılı Kanunun 81 inci maddesine göre dağılmayan kooperatif ve üst kuruluşlarını,

c) Genel Müdürlük: Tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım Reformu Genel Müdürlüğünü; yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğünü; diğer kooperatifler ve üst kuruluşları için Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğünü,

ç) İl Müdürlüğü: Tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım ve Orman İl Müdürlüğünü; yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünü; diğer kooperatifler ve üst kuruluşları için Ticaret İl Müdürlüğünü,

d) İl Müdürü: Tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım ve Orman İl Müdürünü; yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürünü; diğer kooperatifler ve üst kuruluşları için Ticaret İl Müdürünü,

e) Kanun: 1163 sayılı Kanunu,

f) Kooperatif: 1163 sayılı Kanun kapsamındaki kooperatif, kooperatif birliği, kooperatif merkez birliği ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğini,

g) Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS): Kanunun ek 5 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca oluşturulan bilgi sistemini,

ğ) Temsilci: 1163 sayılı Kanunun 87 nci maddesi uyarınca kooperatif, kooperatif birliği, kooperatif merkez birliği, Türkiye Milli Kooperatifler Birliği genel kurullarında bulundurulması gereken Bakanlık temsilcisini,

ifade eder.

Başvuru Süreci ve Temsilci ile İlgili Hususlar

Temsilci talebi

MADDE 5 – (1) Kooperatiflerce genel kurul toplantıları için temsilci görevlendirilmesi talebinde bulunulması zorunludur.

(2) Temsilci görevlendirilmesi başvurularında;

a) Bu Yönetmelik ekinde yer alan başvuru formu (Ek:1),

b) Çağrı için alınan kararın örneği (görev süresi sona ermiş olsa bile kooperatifi temsil ve ilzamla yetkili son yönetim kurulu, denetim kurulu, anasözleşme ile bu hususta yetkili kılınan diğer bir organ veya tasfiye memurları, varsa ortağı olduğu birlik yönetim kurulu kararı ya da kesinleşmiş mahkeme kararı),

c) Toplantı gündemi,

ç) Bakanlık temsilcisi ücretinin yatırıldığını gösterir belge,

genel kurul toplantı tarihinden en az on beş gün önce İl Müdürlüğüne teslim edilir.

Çağrıya yetkililerin incelenmesi

MADDE 6 – (1) İl Müdürlüğünce, Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS), elektronik ortamdaki Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi, KOOPBİS kayıtları ve ilgili kooperatif dosyasındaki kayıtlar incelenerek, çağrıyı yapanların genel kurulu toplantıya çağırmaya yetkili olup olmadıkları belirlenir.

(2) Yapılan incelemelerde sonuca ulaşılamadığı takdirde, ilgili Ticaret Sicili Müdürlüğünden ivedi olarak bilgi alınır.

Başvuruların değerlendirilmesi

MADDE 7 – (1) Genel kurulun yetkisiz kişilerce toplantıya çağrılması veya sunulması gereken belgelerde eksiklik bulunması veyahut başvuru ile genel kurul tarihi arasında on beş gün süre bulunmaması halinde temsilci görevlendirilmez. Ancak, geçerli bir mazeret nedeniyle süresinde yapılamayan başvurulardan; kamu yararı, hizmetin etkin, ekonomik ve verimli yürütülmesi ilkeleri kapsamındaki değerlendirmede uygun görülenlere temsilci görevlendirilebilir.

(2) Genel kurul toplantılarının yoğun olduğu dönemlerde temsilci görevlendirilmesinde bir aksaklığa yol açılmaması için toplantıya çağrı işlemlerine başlanmadan önce gün alınması hususunda Genel Müdürlük/İl Müdürlükleri düzenleme yapmaya yetkilidir.

(3) Kanunun 47 nci maddesi kapsamında yapılan genel kurul toplantıları için de temsilci görevlendirilmesi başvurusunda bulunulması zorunludur. Ancak, bu başvurularda süre şartı aranmaz.

(4) Üç yıl üst üste genel kurul yapmadığından, kanunen dağılmış sayılan kooperatiflerce temsilci başvurusunda bulunulursa, toplantı gündeminde münhasıran tasfiye kararı alınmasına dair madde veya kooperatif faaliyetlerinin sürdüğüne dair mahkeme kararının bulunması halinde temsilci görevlendirilir.

(5) Anasözleşmede hüküm bulunması halinde, genel kurul toplantısı kooperatif merkezinin bulunduğu mülki idare birimi sınırları dışında başka bir yerde yapılabilir. Bu durumda, temsilci görevlendirilmesi toplantının yapılacağı İl Müdürlüğünce yapılır. Ayrıca, toplantıyla ilgili belgeler de toplantının yapıldığı yerdeki İl Müdürlüğünce saklanır ve bir nüshası kooperatif merkezinin bulunduğu İl Müdürlüğüne gönderilir.

(6) Belge eksikliği halinde ilgililere bildirilerek tamamlanması istenir.

(7) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun bulunmayan başvurular yazılı olarak reddedilir.

Temsilci sayısı

MADDE 8 – (1) Genel kurul toplantılarının yoğun olduğu dönemlerde, temsilci görevlendirilmesi başvurularının değerlendirilmesinde; başvuruda bulunan kooperatiflerin ortak sayıları, amaç ve faaliyet konuları, genel kurul gündemindeki hususların önemi, evvelce yaşanmış ihtilaflar, genel kurul toplantısının yapılacağı yer ile İl Müdürlüğünde temsilci olarak görevlendirilebilecek personel sayısı gözetilerek, öncelikle temsilci gönderilmesi zorunlu görülenlerin talepleri karşılanır.

(2) Kooperatiflerin genel kurul toplantılarında görevlendirilecek temsilcilerin sayılarına ilişkin usul ve esaslar, ortak sayısı ve kooperatifin durumu dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Temsilcinin niteliği

MADDE 9 – (1) Temsilcinin aşağıda sayılan niteliklere sahip olması gerekir:

a) Genel Müdürlükte veya il müdürlüğünde asli memur ya da sözleşmeli personel olarak çalışıyor olmak.

b) Üçüncü fıkrada öngörülen eğitime katılmak ve yapılan sınavda başarılı olmak.

c) En az lise mezunu olmak.

(2) Elektronik ortamda yapılacak genel kurul toplantılarında görevlendirilecek Bakanlık temsilcilerinin birinci fıkradaki niteliklere ilave olarak, elektronik genel kurul sisteminin işleyişi ve kullanımına ilişkin Bakanlıkça yapılacak eğitime katılması gerekir. Bu amaçla düzenlenecek eğitimler hizmet satın almak suretiyle de yapılabilir.

(3) Temsilci olarak görevlendirilecek personele, içeriği Bakanlıkça belirlenen eğitim verilir ve bu eğitimin sonunda Bakanlıkça sınav yapılır. Temsilci olarak görevlendirilen personelin yeterliliğinin sürdürülebilmesi amacıyla, Bakanlıkça belirli sürelerde yeterliliğin korunması eğitimleri verilebilir, sınavlar yapılabilir. Bu sınavlarda başarısız olanlar, Bakanlık temsilcisi olarak görevlendirilemez. Bakanlık temsilcilerinin bu sınavlarda başarılı olanlar arasından görevlendirilmesi esastır. Bakanlık temsilcisi olarak görevlendirilecek kişilerin belirlenmesi için yapılacak sınavlara ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

(4) Genel Müdürlükte, daire başkanı ve üstü kadrolarında bulunanlar ile il müdürleri için birinci fıkranın (b) bendinde yer alan sınav şartı aranmaz.

Temsilci görevlendirilmesi

MADDE 10 – (1) Temsilci görevlendirmeleri, hakkaniyete uygun şekilde yapılır.

(2) Temsilci görevlendirilmesinde aşağıdaki sıralama esas alınır:

a) Bakanlık temsilcisi eğitimine katılan ve sınavda başarılı olanlar.

b) (a) bendi kapsamında görevlendirme yapılamaması durumunda, temsilci eğitimine katılan, ancak sınava giremeyen veya sınavda başarılı olamayanlar arasından İl Müdürü tarafından temsilci olarak görevlendirilmesi uygun görülenler.

(3) Türkiye Milli Kooperatifler Birliğinin genel kurul toplantılarına Ticaret Bakanlığı merkez teşkilatında görev yapan ve 9 uncu maddedeki şartları haiz olanlardan Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğünce görevlendirme yapılır.

(4) Merkez birliklerinin genel kurul toplantılarına Bakanlık merkez teşkilatında görev yapan ve 9 uncu maddedeki şartları haiz olanlardan Genel Müdürlükçe temsilci görevlendirmesi yapılır.

(5) Gerekli görülen hallerde de 9 uncu maddedeki şartları haiz merkez teşkilatı personelinden Genel Müdürlükçe görevlendirme yapılabilir.

(6) Kınama veya daha ağır disiplin cezası alanlar, bir yıl süre ile genel kurul toplantılarında temsilci olarak görevlendirilmez.

(7) Yardımcı hizmetler sınıfında bulunan memur, genel kurul toplantılarında temsilci olarak görevlendirilmez.

İl Müdürünün görevlendirilmesi

MADDE 11 – (1) İl Müdürü sadece gündeminde önemli hususlar yer alan ya da evvelce yaşanmış ihtilafları bulunan kooperatiflerin genel kurul toplantılarına temsilci olarak görevlendirilebilir.

(2) Ticaret İl Müdürlerinin esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri ve bunların birliklerinin genel kurul toplantılarında temsilci olarak görevlendirilmesinde birinci fıkrada yer alan şartlar aranmaz.

(3) İl Müdürleri Valilik makamının onayı ile temsilci olarak görevlendirilirler.

Temsilci ücretleri

MADDE 12 – (1) Mesai saatleri içerisinde kooperatiflerin genel kurul toplantılarında görevlendirilecek temsilcilere, her yıl Bütçe Kanununun (H) cetvelinin (I-B) bendi ile tespit edilen Devlet memurlarına ödenen en yüksek yurt içi gündelik tutarının iki katı; mesai saatleri dışında görevlendirilecek temsilcilere ise üç katı ücret net olarak ödenir. Bu ücret kooperatiflerce genel kurul öncesinde ilgili muhasebe birimi hesabına yatırılır.

(2) Usulüne uygun olarak temsilci talebinde bulunulup çoğunluk sağlanamaması sebebiyle gerçekleştirilemeyen genel kurul toplantısına ait çağrı davetinde bir sonraki toplantının tarihi, saati ve yerinin belirtilmiş olması durumunda, bu toplantı için de temsilci ücretinin yatırılması ve temsilci ücretinin yatırıldığını gösterir belge il Müdürlüğüne iletilerek temsilci görevlendirilmesinin talep edilmesi zorunludur. Ancak, ilk toplantıya temsilcinin katılmamış olması durumunda ikinci kez temsilci ücreti yatırılmaz.

(3) Fazla yatırılan temsilci ücretleri iade edilir.

Ticaret sicili müdürlüğüne bildirilecek hususlar

MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde temsilci talebinde bulunmayan fakat genel kurul toplantısını gerçekleştiren kooperatifler, İl Müdürlüğünce, ticaret sicil müdürlüğüne bildirilir.

(2) İl Müdürlüğünce, temsilcinin katıldığı veyahut usulüne uygun olarak temsilci görevlendirilmesi talebinde bulunulmasına rağmen temsilci görevlendirilemeyen ya da temsilci görevlendirildiği halde katılımın sağlanamadığı genel kurul toplantılarına ait ortaklar listesi ile genel kurul toplantı tutanağının bir örneği, 17 nci ve 20 nci maddeler kapsamında, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 30 uncu maddesinde belirlenen süreler dikkate alınmak suretiyle ticaret sicili müdürlüğüne gönderilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Genel Kurul Toplantısı Hazırlığı ve Açılış

Temsilcinin toplantı öncesi görev, yetki ve sorumlulukları

MADDE 14 – (1) Temsilci, görevlendirildiği toplantılara Devlet memuruna yakışır kılık ve kıyafetle zamanında gider.

(2) Toplantı açılmadan önce temsilci tarafından aşağıdaki işlemler yapılır:

a) Toplantı çağrısının Kanuna ve anasözleşme hükümlerine uygun yapılıp yapılmadığını incelemek.

b) Ortaklar listesinin Kanunun 45 inci maddesinin altıncı fıkrasına uygun olarak KOOPBİS’ten alınıp alınmadığını incelemek.

c) Ortaklar listesini imzalayanların; kimlik, ortaklık ve varsa temsile ilişkin belgelerini ibraz edip etmediklerini incelemek.

ç) Toplantıya katılma hakkına sahip ortakları gösterir listenin, ortaklar veya temsilcisi tarafından imzalanıp imzalanmadığını incelemek.

d) Temsilci tarafından imzalanan listenin görünür şekilde asılıp asılmadığını incelemek.

e) 6102 sayılı Kanunun 407 nci maddesi gereği en az bir yönetim kurulu üyesinin genel kurul toplantısında hazır bulunup bulunmadığını incelemek.

f) Toplantıya asaleten ve vekâleten katılanların sayısının rakamla ve yazıyla toplantı tutanağında yer alıp almadığını incelemek.

(3) Toplantı yeter sayısı, ilan edilen toplantı saatinden sonra makul bir süre beklenmesine rağmen sağlanamamışsa, temsilci genel kurulu toplantıya çağrıya yetkili olanlardan en az biri ile erteleme tutanağı düzenleyerek toplantı yerinden ayrılır.

(4) Temsilci, imza sırasında ortakların ya da temsilcilerinin kimliklerinin ve temsil belgelerinin ibrazı işlemini takip eder ve gerektiğinde uyarılarda bulunur. Ancak, şikâyet veya ihbar olduğunda ya da kuşku duyulduğunda kimlik denetimini bizzat yapar. Ayrıca, temsile ilişkin hükümleri açıklayarak, ıslak imzası bulunmayan temsil belgelerinin geçersiz olduğunu ve temsil edilenin aynı genel kurul için farklı kişilere temsil yetkisi vermesi halinde ise temsil edilemeyeceğini belirtir.

(5) Temsil belgesinde; temsil yetkisi veren ortağın adı, soyadı ve imzası, temsilcinin adı ve soyadı, temsilci ortaklık sıfatına haiz değilse; ortağın birinci derece kan ve kayın hısmı (ortağın eşi, annesi, babası, çocuğu gibi) olduğuna dair bilgi, temsil belgesinin ait olduğu genel kurul bilgileri ve temsil yetkisinin kapsamı yer alır.

(6) Ölen ortağın mirasçılarının kooperatifte ortak olarak kalmalarının sağlanmış olması ve bir temsilciyi üç ay içinde veraset ilamı ile birlikte kooperatife bildirmeleri halinde ortaklığa ilişkin hak ve vecibeler temsilci aracılığıyla yürütülür.

(7) Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların hak ve yükümlülükleri devam ettiğinden genel kurula katılma, seçme ve seçilme haklarını kullanmaları sağlanır.

(8) Genel kurul toplantı yönetiminin, ortaklar veya üst kuruluş tarafından görevlendirilen temsilcilerinden seçilen başkan ve üyeler tarafından yürütülmesine dikkat edilir ve toplantı heyetinin seçimi titizlikle izlenir. Temsilci, genel kurul toplantısının sevk ve idaresine müdahalede bulunmaz, ancak gerektiğinde toplantı başkanını ve genel kurulu uyarıp yol gösterir ve açıklamalarda bulunur.

(9) Genel kurul toplantısı için birden fazla temsilcinin görevlendirilmesi halinde, toplantının temsilcilerin huzurunda açılması ilke olmakla birlikte temsilcilerin aynı anda gelememesi durumunda, makul bir süre beklenir. Bu süre içinde de gelmediği takdirde toplantı mevcut temsilcinin gözetiminde açılır. Toplantının açılmasından sonra gelen temsilci toplantıya katılamaz ve kendisine temsilci ücreti ödenmez.

(10) Kanunun 87 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen bir saatlik süre beklendikten sonra toplantının temsilci olmadan açılması durumunda, bu toplantılara temsilciler sonradan katılamaz ve kendilerine temsilci ücreti ödenmez.

Konuşma metni

MADDE 15 – (1) Temsilci, toplantı açılışını müteakiben, kendisini tanıtarak, görev ve yetkilerini belirten bir bilgilendirmede bulunur.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Gündem Maddelerinin Görüşülmesi, Kararların Alınması ve Tutanağın Yazılması

Temsilcinin toplantı sırasındaki görev, yetki ve sorumlulukları

MADDE 16 – (1) Temsilci; genel kurulda, toplantıyla ilgili olarak kendisine sorulan soruları cevaplandırır, toplantının ilgili Kanunlar, anasözleşmeler ve diğer mevzuata uygun olarak yürütülmesini sağlamak üzere gereken açıklamaları yapar.

(2) Kanunun 46 ncı maddesine göre, dörtten az olmamak üzere ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantısından en az yirmi gün önce yazılı olarak bildirilecek hususların gündeme alınması zorunludur. Gündem ortaklara duyurulduktan sonra başvuru yapıldığı takdirde, başvuruya konu hususlar yine de gündeme eklenir. Dörtten az olmamak üzere ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantısından en az yirmi gün önce yazılı olarak bildirilecek hususların gündeme alınmasına ilişkin zorunluluğa yönetim kurulunun uymaması halinde toplantı başkanının konuyu gündeme alması sağlanır. Ancak, bu durumda istemde bulunan 1/10 ortağın, yasal başvuruyu zamanında yaptığını kanıtlaması gerekir.

(3) Gündemin görüşülmesine geçilmeden önce, Kanunun 46 ncı maddesinde sayılan konularla sınırlı kalmak üzere gündeme madde eklenmesi hususunda teklif bulunup bulunmadığının genel kurulun bilgilendirilmesi hususunda toplantı başkanlığı uyarılır.

(4) Tartışmanın yoğun olarak yaşandığı genel kurul toplantılarında açıklama ve uyarılar kısa, açık, kesin ve uygun bir dille yapılır. Tereddütlü ifadeler kullanılmaz. Karmaşık ya da tartışmalı konularda ilgili mevzuat ve anasözleşme hükmü yüksek sesle okunur.

(5) Toplantı heyeti üyeleri ve ortaklar ile tartışmadan kaçınılır, toplantıyı terk etme gibi bir davranışa kesinlikle gidilmez.

(6) Toplantı başkanı ve kâtip üyeler toplantıyı yönetebilecek ve tutanağı yazabilecek bilgi ve yeteneğe sahip değilse, temsilci toplantı heyetine yardımcı olur ve tutanağı bizzat yazmayıp, yapılan konuşmaların ve alınan kararların tutanağa yazılmasına nezaret eder.

(7) Genel kurul toplantı tutanağının, toplantının yapıldığı yerde yazılıp imzalanması zorunlu olup tutanağın toplantı yerinde, genel kurul toplantı heyetince düzgün ve okunaklı biçimde yazdırılmasına temsilci yardımcı olur. Toplantı tutanağının, toplantının yapıldığı yer ve zamanda yazılıp imzalanmaması durumunda temsilci, tutanağa şerh düşüp imzalar, raporunda bu hususa yer verip, toplantıda alınan kararlardan raporunda kısaca bahseder. Şerhli tutanak İl Müdürlüğü tarafından acele olarak ticaret sicil müdürlüğüne intikal ettirilir ve genel kurul toplantı tutanağının tescil edilmemesi istenir.

(8) Temsilciler, Kanunun 49 uncu maddesi gereği anasözleşmesinde hüküm bulunan ve ortak sayısı 1000’in üstünde olan kooperatiflerde asaleten ve temsilen (bir ortağın dokuz ortağı temsil etmesiyle) genel kurul toplantısında var olan nisabın organ seçimlerine gelindiğinde korunması şartıyla, yeni bir toplantı nisabı aranmaksızın her ortağın seçimlerde en fazla bir ortağı temsilen oy kullanacağı hususuna dikkat eder.

(9) Temsilciler, genel kurul toplantısında ilgili kanunlar ve her kooperatifin anasözleşmesinde öngörülen toplantı ve karar nisaplarına dikkat eder. Temsilciler genel kurul toplantısında ilgili kanunlara ve anasözleşmelere aykırı karar alındığı veya karar nisabı bulunmadığının sayısal olarak tespit edildiği durumlarda, kararların geçerli olmayacağı yönünde gerekli uyarılarda bulunur. Buna rağmen karar alınmışsa, alınan kararlar hakkındaki şerhini tutanakta ve temsilci raporunda belirtir. Tutanak ve temsilci raporu, İl Müdürlüğü tarafından acele olarak ticaret sicili müdürlüğüne gönderilir ve şerh kapsamındaki konuların tescil edilmemesi istenir.

(10) Temsilci, genel kurul tutanağında, görüşmelerin içeriği, söz alanların kimler olduğu, sorulan sorular, verilen cevaplar, kimlerin alınan kararlara karşı muhalefet şerhi düştükleri ve muhalefet sebepleri, lehte, aleyhte ve çekimser oyların sayıları ile bilinmesi gerekli diğer hususlar açıkça belirtilir. Toplantı sırasında önerge verilmesi durumunda, önergelerden özetle söz edilip alınan kararlar açıkça yazılır, önergelerin özetlenemeyecek kadar uzun ve karmaşık olması gibi durumlarda tutanağa geçirilmekle birlikte, önergelerin tüm sayfalarının altları toplantı heyeti (toplantı başkanlığı) ve temsilci tarafından imzalanır ve önergeler tutanağa ek yapılır. Süre darlığı ya da başka bir toplantıya yetişebilme gibi nedenlerle yükümlülükler aksatılmaz.

(11) Bakanlık müfettiş veya kontrolörlerince yapılan denetim veya incelemeler ile İl Müdürlüğünce yapılan incelemeler sonucunda kooperatife gönderilen talimatların bir örneği temsilcide bulunur. Talimatlar gündeme alınmış ise ilgili gündem maddesinde görüşülmesine nezaret edilir, gündeme alınmamış ise yönetim ve denetim kurulu üyelerinin ibrasına ilişkin gündem maddesinde söz konusu talimatlarla ilgili olarak temsilci tarafından genel kurula ayrıntılı bir şekilde açıklama yapılır.

(12) Gündemde anasözleşme değişikliği varsa, temsilci, Bakanlıkça izin verilip verilmediğini araştırır, izin alınmamışsa genel kurula gerekli uyarılarda bulunur.

(13) Anasözleşmelerinde ibra edilmeyen yönetim ve denetim kurulu üyelerinin bu organlara aynı genel kurulda tekrar seçilemeyecekleri hükmü yer alan kooperatiflerde, ibra edilmeyen yönetim ve denetim kurulu üyelerinin aday olamayacakları konusunda toplantı başkanı ve genel kurul uyarılır.

(14) Genel kurul toplantısında, yönetim ve denetim kurulu raporları ile bilanço ve gelir tablosunun mutlaka okunması konusunda gerekli uyarılar yapılır.

(15) Esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri hariç olmak üzere, ortak sayısı 500’den fazla olan kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının genel kurul toplantılarındaki yönetim ve denetim kurulu belirleme seçimlerinin, gizli oy açık tasnif esasına göre yapılması sağlanır. Ortak sayısı 500’den az olan kooperatiflerde ise yönetim ve denetim kurulu üyelikleri seçimine geçilmeden önce verilen yazılı önergenin genel kurulda kabul edilmesi halinde seçimler gizli oy açık tasnif ile yapılabilir.

(16) Yönetim ve denetim kurulları üyeliklerine seçilme koşullarına ilişkin Kanunun 56 ncı ve ek 3 üncü maddeleri ve anasözleşmelerin ilgili hükümlerinin, seçimlere geçilmeden önce gerektiğinde genel kurula okunması ve üyelerin kaç yıl için seçildiğinin tutanakta belirtilmesi sağlanır.

(17) Tutanakta yanlış yazılan kelime, rakam ve satırlar karalanmaz, okunacak biçimde ortasından tek çizgiyle çizilerek iptal edilir, yanına parantez içinde (çizildi) denilerek doğrusu yazılır. Ay adları, bir ve iki basamaklı sayılar, rakamla değil yazıyla yazılır; tutanakta sonradan ilaveler yapılmasına imkân verebilecek boşluklar bırakılmaz. Tutanağın başlangıç kısmına, genel kurul toplantısının başlama saati ve tutanağın son kısmına da genel kurulun bitiş tarihi ve saati mutlaka yazılır.

(18) İlgili kanunlar, anasözleşmeler ve iyi niyet kurallarına aykırı olarak yapılan işlemler hakkında temsilci tarafından tutanağa şerh düşülür.

(19) Tutanakta sırasıyla; giriş bölümü, genel kurulda her bir gündem maddesine ilişkin yapılan açıklamalar ya da alınan kararlar ve tutanağın bitiş bölümü toplantı başkanınca kâtiplere eş zamanlı olarak yazdırılır.

(20) Kanun ve anasözleşmede yer alan toplantı nisabının kalmadığı sayım sonucu tespit edilmişse, toplantıya devam edilmemesi yönünde gerekli uyarılarda bulunulacak ve durum tutanağa bağlanacaktır. Düzenlenecek bu tutanakta toplantı nisabına ilişkin olması gereken ortak sayısı ile toplantı mahallinde bulunan mevcut ortak sayısı ayrıca belirtilecektir.

(21) Kooperatif unvanı; toplantı tutanağına ve temsilci raporuna, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilen şekliyle tam olarak yazılır.

(22) Toplantı nisabı kaybedilmemekle birlikte, genel kurulun sevk ve idare edilemez hale gelmesi ve benzeri nedenlerle toplantının tamamlanamaması hallerinde; Kanunun 45 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmünden hareketle, toplantı başkanı tarafından toplantı ertelenebilir. O ana kadar alınan kararlar tutanağa bağlanır.

(23) Temsilci, genel kurul toplantı tutanağını ve ortaklar listesini imzalar. Bunların dışındaki genel kurul evrakı görüldü şerhi düşülerek imzalanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Toplantının Sona Ermesi

Toplantı sonrası yapılacak işlemler ve rapor düzenlenmesi

MADDE 17 – (1) Toplantıya temsilci katılmış ise genel kurul tutanağı ve ortaklar listesinin sadece birer nüshası temsilci tarafından toplantı bitiminde alınıp genel kurul toplantısına ilişkin belgelerin nelerden ibaret olduğunu belirten temsilci raporu ile İl Müdürlüğüne teslim edilir. Bu belgeler kooperatif yetkililerinden ayrıca istenmez.

(2) Temsilci raporunda, muhalefet şerhi ile diğer önemli hususları belirtir. Ayrıca, toplantı tutanağının taraflarca düzenlenememesi ya da imzalanamaması gibi durumlarda bu hususlara raporda mutlaka yer verilecektir. Bu gibi hususlar söz konusu değilse raporda, toplantıda önemli bir hususun olmadığının belirtilmesi ile yetinilir.

ALTINCI BÖLÜM

Tarım Satış Kooperatifleri ve Birliklerinin Genel Kurullarında

Temsilcinin İlave Görevleri

Tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin genel kurullarına ilişkin özel hususlar

MADDE 18 – (1) Tarım satış kooperatif birliklerinde, 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanunun 5 inci maddesi kapsamındaki birlikler için bağımsız denetçi seçilir. Bu seçimde, yönetim kurulunca veya genel kurulda önerilen isimler arasından açık oylama ile seçim kuralına uyulup uyulmadığına dikkat edilir.

(2) Genel kurula katılma hakkı olan ortakların/temsilcilerin yarısından fazlasının toplantıda hazır bulunması ve ortaklar listesini imzalamaları halinde toplantı açılabilir. İlk toplantıda toplantı nisabı sağlanamadığı takdirde, ikinci toplantı için en az toplantı heyetini ve yönetim kurulu asıl ve yedek üye sayısını oluşturacak sayıda genel kurula katılma hakkına sahip ortak/temsilcinin bizzat hazır bulunması ve ortaklar listesini imzalaması gerekir. Temsilci belirtilen hususlara uygunluğu kontrol eder.

(3) Yönetim kurulu üyelerinin ibrası, bunlara yapılacak ödemeler ile diğer iç düzenlemeler ve düzenleyici işlemlerin kabulü veya değiştirilmesi; iç düzenlemelerde genel kurulun yetkisinde tanımlanan gayrimenkul alımı ve satımı ile gayrimenkullerin değerlendirilmesi, kredi kullanımı, yatırım, imalat ve inşaat iş ve işleri, alacakların terkini, şube açılması ve işletme kurulması, şirket ve diğer teşekküllere iştirak etme veya çıkma kararlarının alınabilmesi için her halükarda birliklerde temsilcilerin en az 1/4’ünün; kooperatiflerde ise ortakların en az 1/10’unun (genel kurula katılma hakkına sahip ortak sayısı 1.000’in üzerinde ise 1/20’sinin) bizzat toplantıda bulunması ve ortaklar listesini imzalaması gerektiğinden genel kurul toplantılarında bu hususlara riayet edilmesi takip edilir.

(4) Yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri dolmadan azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar; genel kurula katılma hakkına sahip olanların beşte üçünün gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yazılı olarak talepte bulunması hali ile haklarında Kanunda sayılan ve göreve seçilmelerine engel teşkil eden suçlar veya görevi kötüye kullanma suçu nedeniyle adli makamlarca dava açılması, Bakanlıkça Kanunun 90 ıncı maddesi gereği görevlerine tedbiren son verilmesi, denetim sonucunda düzenlenen raporda ibra edilmemeleri yönünde görüş belirtilmesi halleri dışında, genel kurul toplantısı gündemine alınıp görüşülemeyeceğinden, yönetim kurulu üyelerinin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesine ilişkin kararların ancak bu hususların varlığı halinde, ortaklar listesinde imzası bulunanların yarıdan fazlasının oyuyla alınması gerektiğinden genel kurul toplantılarında bu hususa azami ölçüde dikkat edilir.

(5) Genel kurulca seçilecek birlik yönetim kurulu üyelerinin, 4572 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası gereği en az ikisinin dört yıllık yükseköğrenim görmüş kişilerden olması, aynı Kanunun 7 nci maddesi uyarınca hazırlanan Tarım Satış Kooperatifleri Birliği Örnek Anasözleşmesinde belirtilen niteliklere sahip olması ve temsilciler ile genel kurula katılma hakkına sahip kooperatif ortakları dışından yükseköğretim kotasından seçilecek kişiler hakkında genel kurul öncesinde Bakanlığın uygun görüşünün alınıp alınmadığı hususlarına dikkat edilir.

(6) Birlik genel toplantılarında dört yıllık yükseköğretim kurumu mezunu üyelik kotası için yapılacak seçimlerde, bu adayların isimlerinin karşısına “Yükseköğretim Kotasından” ibaresinin yazılması zorunlu olduğu hususuna dikkat edilir ve bu konularda gerekli hallerde toplantı başkanlığı uyarılır.

YEDİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Düzenlenecek formlar

MADDE 19 – (1) Uygulamada birlik sağlanması amacıyla, genel kurul toplantıları için çalışma konusuna göre ekte yer alan Ek-2 ilâ Ek-6 formları kullanılır.

Toplantı sonrası kooperatif dosyasına konulacak belgeler

MADDE 20 – (1) Toplantı sonrasında, gündem, genel kurul toplantı çağrısına ilişkin belgeler, varsa gazete ilanı, toplantı tutanağı, yönetim kurulu ve denetleme organı yıllık çalışma raporları, genel kurula katılan ortaklarca imzalanmış ortaklar listesi, bilanço, gelir-gider tablosu, genel durum bildirim formu, kooperatif dış denetime tabi ise dış denetim raporu, bağımsız denetime tabi ise bağımsız denetim raporu ve temsilci tarafından hazırlanan rapordan birer adet olmak üzere alınarak dosyasına konulur.

Yönetim kurulu ve denetleme organınca hazırlanacak yıllık çalışma raporları ile dış denetim raporu

MADDE 21 – (1) Yönetim kurulunca ve denetleme organı üyelerince hazırlanacak yıllık çalışma raporları mevzuata uygun olarak tanzim edilir.

(2) Dış denetime tabi kooperatiflerde, dış denetimin Kanun ve ilgili Yönetmelik hükümlerine göre yapılıp dış denetim raporunun hazırlanması gerektiğinden bu konulara da dikkat edilmesi gerekir.

(3) Bağımsız denetime tabi kooperatiflerde denetim raporunun bulunup bulunmadığına bakılır.

(4) Mevzuata uygun olarak hazırlanmayan raporlar, genel kurul toplantılarında görüşülemez. Görüşülmesi halinde görevli temsilcilerce toplantı tutanağına gerekli şerh düşülür. Yönetim kurulu ve denetleme organı yıllık faaliyet raporları ile dış denetim raporunun mevzuat hükümlerine uygun olmaması nedeniyle görüşülememesi, yönetim ve denetim kurullarının ibra edilmedikleri anlamına gelmez.

Suç duyurusu

MADDE 22 – (1) Genel kurulu yasal süresinde toplanacak şekilde çağıran ancak, İl Müdürlüğüne yapılan temsilci görevlendirilmesi talebinde süreye uymayan ya da temsilci talebine yönelik başvuruda belge eksikliği bulunan kooperatiflerin yöneticileri hakkında çağrıyı süresinde yapmış olmaları nedeniyle suç duyurusunda bulunulmaz.

(2) Olağan genel kurulu süresinde toplantıya çağırmayan faal kooperatiflerin yönetim kurulu üyeleri hakkında Kanunun ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, İl Müdürlüğünce Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.

Bakanlık tarafından yapılan sınavlar

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce ilgili Bakanlıkça yapılan Bakanlık Temsilciliği Sınavında başarılı olanlar, kooperatif genel kurul toplantılarında temsilci olarak görevlendirilmeye devam ederler.

Genel kurul toplantısına katılma hakkını haiz ortakları gösteren mevcut listeler

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bakanlık temsilcisine 14 üncü maddenin ikinci fıkrasının (b) bendi ile verilen görev KOOPBİS’in yayına alınmasından sonra hüküm ifade eder. KOOPBİS yayına alınıncaya kadar geçecek sürede kooperatifler ve üst kuruluşları, genel kurul toplantısına katılma hakkını haiz ortakları gösteren listeleri bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önceki usullere göre almaya devam ederler.

Yürürlük

MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.

Ekleri için tıklayınız

Kooperatif Bilgi Sistemi Yönetmeliği

14 Ocak 2022 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 31719

Ticaret Bakanlığından:

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Kooperatif Bilgi Sisteminin (KOOPBİS) kurulması, işletilmesi, güncellenmesi ve geliştirilmesi ile işlemlerinin izlenmesi ve raporlanmasında görev alacakların belirlenmesine, kullanıcı yetkilerinin ve yükümlülüklerinin tanımlanmasına, elektronik ortamda sunulacak hizmetlerden faydalanılmasına ve bu sistem üzerinde işlenen kişisel verilerin aktarımı ile güvenliğinin sağlanmasına ve istatistiki bilgi üretilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa tabi kooperatif ve üst kuruluşları, 18/4/1972 tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununa tabi kooperatif ve üst kuruluşları ile 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanuna tabi kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetici ve ortakları ile diğer kişi, kurum ve kuruluşların Kooperatif Bilgi Sistemini (KOOPBİS) kullanmalarına ilişkin usul ve esasları kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kanunun 24 üncü ve ek 5 inci maddeleri, 18/4/1972 tarihli ve 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunun 20 nci maddesi, 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanunun 3 üncü ve 8 inci maddeleri ile 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 453 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ğ) ve (h) bentlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,

b) Denetçi: 1163 sayılı Kanunun 65 inci ve 69 uncu ile 4572 sayılı Kanunun 5 inci maddesi uyarınca belirlenen denetçileri,

c) e-Devlet Kapısı: Kamu hizmetlerinin ortak platformda, tek kapıdan sunumunu ve vatandaşın kamu hizmetlerine elektronik ortamdan güvenli ve etkin bir şekilde erişimini sağlayan internet sitesini,

ç) Genel Müdürlük: Tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım Reformu Genel Müdürlüğünü; yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğünü; diğer kooperatifler ve üst kuruluşları için Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğünü,

d) İl Müdürlüğü: Tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım ve Orman İl Müdürlüğünü; yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünü; diğer kooperatifler ve üst kuruluşları için Ticaret İl Müdürlüğünü,

e) İlgili Bakanlık: Tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Tarım ve Orman Bakanlığını; yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını; diğer kooperatifler ve üst kuruluşları için Ticaret Bakanlığını,

f) Kanun: 1163 sayılı Kanunu,

g) Kooperatif: 1163 sayılı Kanun, 1581 sayılı Kanun ve 4572 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösteren kooperatif ve üst kuruluşlarını,

ğ) Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS): Kanunun ek 5 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca oluşturulan ve bu Yönetmelikle düzenlenen bilgi sistemini,

h) Kooperatif künyesi: KOOPBİS’te bir kooperatifin, unvanı, merkezi, iletişim bilgileri, kuruluş izin ve tescil tarihi, vergi ve MERSİS numaraları, ortağı olduğu kooperatif üst kuruluşu gibi temel bilgilerinin yer aldığı sayfayı,

ı) KOOPBİS yetkilisi: Kooperatif yönetim kurulu üyelerini ve/veya kooperatif yönetim kurulunun KOOPBİS işlemlerini yürütmek için yetki verilen kişiyi/kişileri,

i) MERSİS numarası: Merkezi Sicil Kayıt Sistemi tarafından verilen ve özel algoritma ile üretilmiş tekil numarayı,

j) Ortak: Kooperatiflere ve kooperatif üst kuruluşlarına ortak olan gerçek ve tüzel kişileri,

k) Sicil müdürlüğü: Ticaret Sicili Müdürlüklerini,

l) Sistem yöneticisi: KOOPBİS yönetimi için yetki verilen Bakanlık personelini,

m) TCKN: Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasını,

ifade eder.

Görev, Yetki ve Sorumluluklar

KOOPBİS’in kurulumu ve yönetimi

MADDE 5 – (1) Bakanlık tarafından tüm kooperatiflerin, kooperatifçilik hizmetlerine elektronik ortamda eriştiği ve merkezi veri tabanının yönetildiği KOOPBİS kurulur.

(2) Denetim, istatistik üretme, hizmetlerde otomasyonu arttırma, ülke kooperatifçiliğinin geliştirilmesi ve kooperatif ortaklarının haklarının korunması amacıyla kurulan KOOPBİS’te, kooperatiflerin ticaret sicili kayıtları, finansal tabloları, gayrimenkul durumları, yönetim kurulu ve denetçi raporları, genel kurul toplantı evrakı ve ortakların bilgileri kayıt altına alınır.

Görevli birimler

MADDE 6 – (1) Bilgi işlem altyapısını ilgilendiren teknik konulardaki iş ve işlemler ile KOOPBİS’in yönetimiyle ilgili idari iş ve işlemler Bakanlık tarafından, uygulama ve kayıtların takibine ilişkin iş ve işlemler ise Genel Müdürlük ve İl Müdürlüğü tarafından yürütülür.

(2) Kooperatife ve ortaklarına ilişkin bilgi, belge ve evrakın KOOPBİS’e tam ve zamanında işlenmesi ile bunların güncelliğinin sağlanmasından kooperatif yönetim kurulu üyeleri sorumludur.

Genel Müdürlüğün görev ve yetkileri

MADDE 7 – (1) Genel Müdürlük;

a) Kuruluş izin işlemlerinde KOOPBİS üzerinden unvan uygunluk kontrollerini gerçekleştirmek,

b) Kuruluş iznini takip eden beş iş günü içinde kooperatif ekleme işlemini yaparak KOOPBİS üzerinden dosya numarası üretmek,

c) Kuruluş iznini takip eden beş iş günü içinde kooperatif unvanı, kooperatifin merkezi, kooperatifin adres ve iletişim bilgileri, kuruluş izin tarihi, kuruluş izin numarası, ortaklık pay değeri, asgari pay adedi, taahhüt edilen sermaye payı, ödenen sermaye ve beyan edilen ortak sayısı ile yönetim kurulu üyelerini ve denetçileri KOOPBİS’e işlemek,

ç) Kooperatif kuruluşunun tescil ve ilanı sonrasında gerekli bilgilerin girişini sağlamak,

d) Kuruluş izni alındığı halde kooperatifin tescil edilmemesi durumunda kurucuların talebi üzerine kooperatife ilişkin KOOPBİS kaydını silmek,

e) Gerçekleştirdiği anasözleşme değişikliği izin işlemlerinde; değişen maddelerin eski ve yeni halleri, yönetim kurulunun değişikliğe ilişkin karar tarihi ve sayısı ile izin onayına ilişkin tarih ve sayı bilgilerini anasözleşme bölümünde ve kooperatif künyesinde ilgili alanlara işlemek,

f) KOOPBİS’te veri girişi yapılacak zorunlu ve isteğe bağlı alanları belirlemek,

g) Kanunun 24 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamında genel kurula katılma hakkını haiz ortakları gösterir listeyi ortakların erişimine uygun hale getirmek,

ğ) KOOPBİS’in kullanımı ve arayüzlerde gerçekleştirilen yeniliklere ilişkin eğitimler vermek ve KOOPBİS’in işleyişine yönelik olarak gerekli tedbirleri almak,

h) KOOPBİS’te gerekli diğer işlemleri gerçekleştirmek,

ile yetkili ve görevlidir.

İl Müdürlüğünün görev ve yetkileri

MADDE 8 – (1) Genel Müdürlük tarafından yapılan coğrafi yetkilendirme kapsamında İl Müdürlüğü;

a) Kooperatif yöneticilerine, denetçilerine ve ortaklarına KOOPBİS kullanımının yaygınlaştırılması için eğitim ve bilgilendirme yapmak ve ihtiyaç duyulan noktalarda gerekli desteği vermek,

b) İl Müdürlüğüne devredilen yetkiler kapsamında 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde sayılan işlemleri gerçekleştirmek,

c) Dış denetçiler de dahil organlarında, hukuki durumlarında ve kooperatif künyesinde meydana gelen değişikliklere ilişkin güncelleme taleplerini talebin gerçekleştiği tarihten itibaren üç iş günü içerisinde KOOPBİS’e işlemek,

ç) Atama talebi yapılan KOOPBİS yetkilisi başvurularını sonuçlandırmak,

d) Veri girişlerinin düzenli şekilde yapılması, ortaklara ilişkin bilgilerin güncelliğinin sağlanması için gerekli tedbirleri almak ve uyarılarda bulunmak,

e) Veri girişine ilişkin gelişmeleri ve ortaya çıkan sorunları Genel Müdürlüğe bildirmek,

ile yetkili ve görevlidir.

Sistem yöneticisinin görev ve yetkileri

MADDE 9 – (1) Sistem yöneticisi;

a) Kullanıcı yetkilendirmelerini gerçekleştirmek,

b) KOOPBİS üzerinden yapılacak duyuruları düzenlemek,

c) İş akış süreçlerini belirlemek,

ç) Kooperatifler, İl Müdürlükleri ile diğer kurum ve kuruluşlardan alınan hata bildirimleri, şikâyet ve talepleri incelenmek üzere Bakanlığın ilgili birimine iletmek ve geri bildirimde bulunmak,

d) KOOPBİS’in işleyişine yönelik olarak gerekli diğer tedbirleri almak,

ile yetkili ve görevlidir.

KOOPBİS yetkilisi

MADDE 10 – (1) Kooperatif yönetim kurulu üyelerinin her biri KOOPBİS üzerinde işlem gerçekleştirmeye yetkilidir.

(2) Kooperatif yönetim kurulu üyelerine ek olarak, kooperatif ortağı olma şartı aranmaksızın, KOOPBİS işlemlerini yürütecek bir KOOPBİS yetkilisi atanabilir. KOOPBİS yetkilisi atanmış olması yönetim kurulu üyelerinin hukuki ve cezai sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

(3) KOOPBİS yetkilisinin belirlendiği yönetim kurulu kararının fiziki veya dijital bir nüshası ile yetkilendirilen kişinin TCKN’si ve iletişim bilgileri İl Müdürlüğüne iletilerek yetki tanımlama talebi gerçekleştirilir. Bu süreç KOOPBİS yetkilisinin değişikliği ve iptalinde de uygulanır.

(4) İkinci fıkra uyarınca atanan KOOPBİS yetkilisi, yönetim kurulu üyelerinin sadece bu Yönetmelik kapsamında gerçekleştirebilecekleri işlemleri KOOPBİS üzerinde yapmaya yetkilidir.

(5) İkinci fıkra uyarınca atanan KOOPBİS yetkilisi, kooperatifin temsiline ilişkin bir yetki almadıkça, bu Yönetmelikte yer alan fiziki belge düzenlenmesi ve bunların arşivlenmesine ilişkin işlemleri gerçekleştiremez.

KOOPBİS yetkilisinin görev ve sorumlulukları

MADDE 11 – (1) KOOPBİS yetkilisi;

a) Yeni ortakların kimlik, iletişim, pay ve ödemelerine ilişkin bilgilerini, ortaklığa kabule dair yönetim kurulu kararının alındığı tarihten itibaren, ortağın genel kurul toplantısına katılmasını engellemeyecek şekilde en geç on beş gün içinde KOOPBİS’e kaydetmek,

b) Kooperatif ortaklarına ilişkin bilgi güncellemelerini KOOPBİS’te ilgili alanlara en geç on beş gün içinde işlemek,

c) Genel kurul toplantısına katılmaya hak kazanmış olan ortakları gösteren listeyi KOOPBİS üzerinden almak,

ç) Tarım satış kooperatiflerinde genel kurul toplantısına katılmaya hak kazanmış olan ortakları gösteren listenin KOOPBİS’te üretilebilmesi için genel kurul toplantı tarihinden en az yirmi gün önce gerekli diğer verilerin girişini yapmak veya Bakanlık aracılığıyla bu verilerin KOOPBİS’e aktarılmasını sağlamak,

d) Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporunu, bilançoyu, gelir gider farkı hesaplarını ve denetleme organı ile dış denetçilerin raporlarını, toplantı gündemini genel kurulun yıllık toplantısından en az on beş gün önce KOOPBİS’e işlemek,

e) Genel kurul toplantılarından sonra toplantıya ilişkin tutanak, gündem, imzalı hazırun cetveli, genel durum bildirim formu gibi belgeleri, toplantıyı takip eden on beş gün içerisinde KOOPBİS’e yüklemek,

f) Organlarında, hukuki durumlarında ve kooperatif künyesinde meydana gelen değişikliklere ilişkin gerekli güncellemelerin yapılabilmesi için taleplerini, tescil ve ilanı gerçekleşen bir husus varsa ilgili sicil müdürlüğü, MERSİS numarası ve gazete ilan tarihi bilgileri ile birlikte, değişikliğin gerçekleştiği tarihten itibaren en geç on beş gün içinde İl Müdürlüğüne bildirmek,

g) Ek-1’de yer alan ve KOOPBİS’ten de erişilebilen, kişisel verilerin KOOPBİS ile işlendiğini belirten aydınlatma metnini, en geç ortaklığa kabul tarihinden sonra yapılacak ilk genel kurul toplantı tarihine kadar, KOOPBİS ile bu metinleri görüntülememiş ortaklarına okutmak, imzalatmak ve arşivlemek,

ğ) KOOPBİS’te gerekli diğer güncellemeleri gerçekleştirmek ve yetkisi dışında kalan konularda güncelleştirmelerin yapılabilmesi için İl Müdürlüğüne bildirimde bulunmak,

ile görevli ve sorumludur.

Denetçilerin yetkileri

MADDE 12 – (1) Kooperatif denetçileri;

a) KOOPBİS üzerinden görev aldığı kooperatifin organ üyelerinin ve ortaklarının bilgileri ile KOOPBİS’te belirlenen diğer verilere erişme,

b) Bilgilerin doğru ve güncelliğini denetlemek ve gerektiğinde verilerin düzeltilmesi için kooperatif yöneticilerini ve sistem yöneticisini uyarma,

konusunda yetkilidir.

Ortakların KOOPBİS’e erişimi

MADDE 13 – (1) KOOPBİS’e erişim e-Devlet Kapısı üzerinden gerçekleştirilir.

(2) Kooperatif ortakları; yönetim kurulu yıllık faaliyet raporunu, bilançoyu, gelir gider farkı hesaplarını ve denetçilerin Kanunun 66 ncı ve 69 uncu maddeleri hükümlerine uygun olarak tanzim edecekleri raporları genel kurulun yıllık toplantısından en az 15 gün öncesinden itibaren KOOPBİS’ten inceleyebilir.

(3) Kooperatif ortakları, genel kurula katılma hakkını haiz ortakları gösterir listeye KOOPBİS üzerinden erişebilir.

(4) Kooperatif ortakları ayrıca; ortağı olduğu kooperatiflerin adres, iletişim bilgileri, ticaret sicili kayıtları, gayrimenkul durumu, genel kurul toplantı evrakı, yetkili yönetim, denetim, tasfiye kurulu üyelerinin ve kooperatifin diğer ortaklarının kimler olduğuna dair bilgilere KOOPBİS üzerinden erişebilir.

KOOPBİS verilerinden yararlanma

MADDE 14 – (1) Yayınlanan kooperatifçilik istatistiklerine ve kooperatiflerin temel bilgilerine KOOPBİS üzerinden erişilebilir.

(2) Gerçek kişiler, kendilerini ilgilendiren KOOPBİS verilerini bilgi edinme hakkı çerçevesinde talep edebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat gözetilerek bu talepler Genel Müdürlük veya İl Müdürlüğü tarafından sonuçlandırılır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Genel Hükümler

Veri güvenliği

MADDE 15 – (1) Bakanlık, KOOPBİS’in işleyişine yönelik elektronik işlemlerin güvenli ve etkin bir şekilde yürütülebilmesi için;

a) Diğer sistemlerle veri alışverişi sağlamak amacıyla ilgili kurumlarla protokol yapılması,

b) Verileri yedeklemek amacıyla periyodik olarak resmi veri taşıyıcılarına kopyalanması,

c) Veriler üzerinde analiz yapmak ve strateji üretmek üzere verilerin resmi veri taşıyıcılarına kopyalanması,

ç) Verilerin ve elektronik sistemlerin güncellemelerinin ve teknik bakımının yapılması,

d) Verilerin ve elektronik sistemlerin kötüye kullanılmasının engellenmesi,

e) Elektronik sistemlerdeki teknik arızaların giderilmesi,

f) Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesinin önlenmesi, kişisel verilere hukuka aykırı olarak erişilmesinin önlenmesi ve kişisel verilerin muhafazasını sağlamak amacıyla uygun güvenlik düzeyinin temin edilmesi,

hususlarında gerekli her türlü teknik ve idari tedbirleri alır.

(2) İlgili Bakanlık ile kooperatifler, görevleri ile sınırlı kalmak şartıyla, ortakların ve ortak olmak için başvuranların kişisel verilerini KOOPBİS’te işlemeye ve görüntülemeye yetkilidir.

(3) İlgili Bakanlık; denetim, istatistik üretme, hizmetlerde otomasyonu artırma, ülke kooperatifçiliğinin geliştirilmesi ve kooperatif ortaklarının haklarının korunması amacıyla KOOPBİS’te işlenen verileri, kamu kurum ve kuruluşlarına aktarabilir, diğer kurum ve kuruluşlardan edineceği verileri KOOPBİS verileri ile eşleştirerek işleyebilir.

(4) Kooperatif ortakları tarafından 13 üncü maddede sağlanan erişim hakları sayesinde elde edilen kişisel veriler sadece ortakların kooperatif iş ve işlemlerinden haberdar olmaları ve kooperatif organlarında görev almak isteyen adayların kooperatif ortaklarına ulaşabilmeleri amaçlarıyla kullanılabilir.

(5) Her ne surette olursa olsun KOOPBİS üzerinden elde edilen veriler 7/4/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununa aykırı olarak kullanılamaz, aktarılamaz veya başka bir şekilde işlenemez.

Diğer hükümler

MADDE 16 – (1) KOOPBİS’e erişimin fiilen mümkün olmadığı hallerde Genel Müdürlük veya İl Müdürlüğü durumu tutanak altına alarak daha sonra elektronik ortama aktarmak üzere işlemleri fiziki ortamda gerçekleştirir.

(2) Bu Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İdari Para Cezaları

İdari para cezasını gerektiren haller

MADDE 17 – (1) 11 inci maddede düzenlenen yükümlülüklere aykırı hareket eden yönetim kurulu üyelerinin her biri, her bir yükümlülük için ayrı ayrı olmak üzere bin Türk lirası idari para cezası ile cezalandırılır.

(2) Yönetim kurulu üyelerinin her biri; ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, faaliyet raporlarını, genel kurul toplantı evrakını, ortakların kimlik, iletişim, pay ve ödemelerine, gayrimenkul durumlarına ilişkin bilgilerini ve gerekli tüm bilgileri KOOPBİS’in kurulmasını müteakip altı ay içinde KOOPBİS’e aktarmamaları halinde, aktarımı gerçekleşmeyen her bir kalem için ayrı ayrı olmak üzere bin Türk lirası idari para cezası ile cezalandırılır.

(3) Geçici 2 nci maddenin ikinci fıkrasındaki yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen yönetim kurulu üyelerinin her biri bin Türk lirası idari para cezası ile cezalandırılır.

(4) Aynı denetim kapsamında aynı kişiye verilebilecek idari para cezalarının toplam tutarı on bin Türk lirasını geçemez.

(5) İdarî para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Bu suretle idarî para cezasının hesabında bir Türk Lirasının küsuru dikkate alınmaz.

Uygulama yetkisi

MADDE 18 – (1) Öngörülen idari para cezaları ilgili Bakanlık tarafından uygulanır. İlgili Bakanlık, bu yetkisini il müdürlüklerine devredebilir.

(2) İdari para cezaları, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Kooperatifçilik verileri

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) KOOPBİS’in kurulum sürecinde kooperatifçilik verilerinin tek merkezde toplanabilmesi ve ihtiyaç analizlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla yapılacak çalışmalar ilgili Bakanlıkların iş birliği ve koordinasyonuyla yürütülür.

(2) KOOPBİS’in hizmete açılmasının hemen öncesinde ilgili Bakanlıkların uhdesinde bulunan tüm kooperatifçilik verileri tek merkezde toplanır. Bu süreçte ilgili Bakanlıklar eski sistemlerini veri güncellemelerine kapatır ve sürecin tamamlanmasıyla güncellemelerin KOOPBİS üzerinden yapılması için teşkilatlarını ve görev alanına giren kooperatifleri yönlendirir.

(3) 17 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen altı aylık süre boyunca, kooperatiflerce KOOPBİS’e aktarması gereken verilerin toplu bir biçimde kolayca KOOPBİS’e işlenebilmesi için gerekli altyapı Bakanlıkça kurulur.

KOOPBİS yetkililerinin veri girişi ve bildirim yükümlülüğü

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) KOOPBİS yetkilileri; ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, yönetim kurulu ve denetçi raporlarını, genel kurul toplantı evrakını, ortakların kimlik, iletişim, pay ve ödemelerine, gayrimenkul durumlarına ilişkin bilgilerini ve gerekli diğer bilgileri KOOPBİS’in kurulmasını müteakip altı ay içinde KOOPBİS’e aktarır.

(2) KOOPBİS yetkilileri; Ek-1’de yer alan ve KOOPBİS’ten de erişilebilen aydınlatma metnini, KOOPBİS ile bu metinleri görüntülememiş ortaklarına, KOOPBİS’in kurulmasını müteakip altı ay içerisinde okutur, imzalatır ve arşivler.

(3) Altı aylık süre sona erinceye kadar, genel kurul toplantısına katılma hakkını haiz ortakları gösteren listelerin KOOPBİS üzerinden üretilmesine ve 11 inci maddede düzenlenen veri girişi ve bildirimlere ilişkin yükümlülüklerin ihlali halinde Kanunun ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi uyarınca 17 nci maddenin birinci fıkrasında yer alan idari para cezası uygulanmaz.

Yürürlük

MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.

Eki için tıklayınız

Mesleki Sorumluluk Sigortasının Yaptırılması ve Poliçelerin Bildirilmesi

Bilindiği üzere, Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin (BDY) “Mesleki sorumluluk sigortası” başlıklı 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında denetim kuruluşları ve denetim üstlenen bağımsız denetçilerin üstlendikleri ilk denetim işiyle birlikte başlamak üzere, tüm denetimlerini kapsayacak şekilde mesleki sorumluluk sigortası yaptırmalarının şart olduğu; “Bildirimler” başlıklı 34’üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde ise, mesleki sorumluluk sigortası poliçesinin düzenlenme tarihini takip eden günden itibaren; poliçe ve sigorta şirketindeki değişikliklerin ise bu değişiklikleri takip eden günden itibaren en geç 30 gün içinde Kurumumuza bildirileceği hüküm altına alınmıştır.

Denetim kuruluşları ve denetçilerin söz konusu yükümlülüklerini zamanında, tam ve doğru olarak yerine getirmeleri ve bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle herhangi bir idari yaptırımla karşılaşmamaları adına aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi önem arz etmektedir:

1) Denetim kuruluşları ve denetçilerin, üstlendikleri ilk denetim işiyle birlikte başlamak üzere, tüm denetimlerini kapsayacak şekilde mesleki sorumluluk sigortası yaptırmaları gerekmektedir.

2) Denetim kuruluşları ve denetçilerin, verdiği diğer hizmetler için (SMMM/YMM vb.) yaptırılan ve sadece bu hizmetlerden kaynaklanabilecek zararların karşılanmasına yönelik olan mesleki sorumluluk sigortaları bağımsız denetim hizmetlerine ilişkin teminat sağlamayacağından, mesleki sorumluluk sigortalarının bağımsız denetim hizmetlerini de kapsayacak şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.

3) Mesleki sorumluluk sigortası poliçesinin, düzenlenme tarihini takip eden günden itibaren; poliçe ve sigorta şirketindeki değişikliklerin ise bu değişiklikleri takip eden günden itibaren en geç 30 gün içinde Kurumumuza bildirilmesi gerekmektedir. Bu bildirim Sözleşme Bilgi Girişi Sisteminde (SBG) yer alan “Mesleki Sorumluluk Sigortası Bildirimi” menüsü üzerinden elektronik ortamda yapılmalıdır.

4) Denetim işi üstlenmiş olan denetim kuruluşları ve denetçilerin, SBG’de yer alan “Mesleki Sorumluluk Sigortası Bildirimi” menüsüne girerek, yukarıda yer alan açıklamalar kapsamında Kurumumuza bildirilmiş, bağımsız denetim hizmetlerini kapsayan ve süresi geçerli mesleki sorumluluk sigortalarının bulunup bulunmadığını kontrol etmeleri önem arz etmektedir.

Duyurulur.

Kaynak: Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu

BAĞ-KUR ve Genel Sağlık Sigortalıları Prim Borçları Olsa Bile Sağlık Yardımlarından Yararlanabilecek

BAĞKUR SİGORTALILARI İLE 60-G KAPSAMINDAKİ GENEL SAĞLIK SİGORTALILARININ SAĞLIK YARDIMLARINDAN YARARLANMA USULLERİ:

28.01.2002 tarihli ve 2002/3654 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının geçici 77 inci maddesinde; “GEÇİCİ MADDE 77- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi ile (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olup, 67 nci madde hükümleri çerçevesinde sağlık hizmeti alamayan Türk vatandaşları ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler; Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesisleri ile devlet üniversitelerinin sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde (üniversite hastanelerinde) sunulan sağlık hizmetlerinden, 5510 sayılı Kanımdaki usul ve esaslar çerçevesinde yararlanmada, 31/12/2020 tarihine kadar uygulanmak üzere, 8/1/2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaftır.” Hükmü yer almaktadır.

11.01.2022 tarihli 31716 sayılı Resmi Gazete yayımlanan 5089 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile ilgili maddenin uygulama süresi uzatılmıştır.

Yapılan düzenleme ile;

⎯ İkametgahı Türkiye’ de bulunan 5510 sayılı kanunun 4-1/b kapsamındaki Bağ-Kur sigortalıları ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler,

⎯ İkametgahı Türkiye’de bulunan 60’ıncı maddenin 1’inci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki genel sağlık sigortalıları ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler, 60 günden fazla prim borçları bulunsa dahi, Sağlık Bakanlığı’na ait sağlık tesisleri ile Devlet Üniversitelerinin sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde (üniversite hastaneleri) sunulan sağlık hizmetlerinden 31/12/2022 tarihi sonuna kadar yararlanabileceklerdir.

Kaynak: TÜRMOB